Op 8 september 2022 is in onderstaande resolutie overeengekomen dat tijdens de aankomende Summit of the Future van de Verenigde Naties (22-23 September 2024) een Pact for the Future zal worden aangenomen. Het pact zal o.a. moeten leiden tot versterkt mondiaal bestuur.
‘ .. our pledge to strengthen global governance ..’
bron resolutie: un.org, A/RES/76/307 76e Algemene Vergadering van de VN, 2022
Tijdens de SDG-summit die vorig jaar werd gehouden, in aanloop naar de Summit of the Future, werden 11 beleidsvoorstellen gepresenteerd, waaronder:
UN2.0 – d.m.v. ‘A quintet of change’ (data, innovation, digital, foresight and behavioural science expertise)
Information Integrity – toewerkend naar een ‘United Nations Code of Conduct’ om mis- en desinformatie te bestrijden
Bij de processen van de voorbereiding van de stukken zijn twee co-chairs per overeenkomst aangewezen. Yoka (Joke) Brandt is als Nederlands Permanent Vertegenwoordiger van de VN co-chair voor de Declaration on Future Generations. bron (m.v.v. co-chairs): un.org
zie ook: ‘Sleutelrol voor Nederland in aanloop naar Summit of the Future‘ bij rijksoverheid.nl
Pact for the Future
Het Pact for the Future bevat 5 hoofdstukken met 58 actions. De hoofdstukken zijn:
Sustainable development and financing for development
International Peace and Security
Science, technology and innovation and digital cooperation
In hoofdstuk 5 van het Pact for the Future zijn 19 actions opgenomen, waaronder ‘We will strengthen the United Nations system’ en zes actions die over de hervorming van ‘International financial architecture’ gaan:
Action 40: ‘We will transform global governance and reinvigorate the multilateral system to tackle the challenges, and seize the opportunities, of today and tomorrow’
Action 47: ‘We will strengthen the United Nations system.’
Action 49 t/m 54: ‘We will accelerate reform of the international financial architecture .. ‘
Evenals het World Economic Forum niet slechts bestaat uit de jaarvergadering in Davos (zie ‘Wie Wat WEF’) bestaan de Verenigde Naties uiteraard niet alleen uit de General Assembly, maar uit de verschillende gespecialiseerde agentschappen, hoofdkantoren, raden, commissies, partners etc.. Als belangrijkste organen worden genoemd:
Verder is het strategisch partnerschap dat VN en WEF op 13 juni 2019 zijn aangegaan van invloed op het netwerk van het VN-systeem. zie ook vraagtekens.net/greatreset
bron: toespraak Miroslav Lajčák tijdens WEF-summit 2017, un.org (Lajčák was ‘President of the 72nd Session of the UN General Assembly‘)
Worden lidstaten door het VN-systeem opgeroepen om overeen te stemmen met uitbreiding van bevoegdheden van de VN, waaronder hervorming van 'International Financial Architecture'?
Er wordt erkend dat de VN niet slechts een lidstatenorganisatie meer is: Is het verantwoord om een VN-systeem, met veel partners uit de financiële wereld in het netwerk, te laten werken aan hervorming van 'International Financial Architecture'? En, wegens partners uit Big Tech, aan een Global Digital Compact?
Hoe is de inhoud van de overeenkomsten, die tijdens de Summit of the Future worden voorgelegd, precies tot stand gekomen? Is er ruimte geweest voor debat in de Tweede Kamer over de overeenkomst met bijlagen? Hoe wordt een Permanent Vertegenwoordiger van de Verenigde Naties aangewezen? Hoe verloopt het goedkeuringsproces van de overeenkomsten tijdens de Summit of the Future?
Update 23 september Pact for the Future aangenomen
Bij de Summit of the Future is een Pact for the Future aangenomen, vermeldt de website van de Summit of the Future. Een document met de tekst van het aangenomen pact, dat op 22 september in de avond is aangemaakt, is via de site te vinden. directe link naar het document via un.org
Directeur-generaal van de World Health Organization Tedros Adhanom Ghebreyesus heeft op zaterdag 1 juni medegedeeld dat de wijzigingen van de IHR zijn goedgekeurd. De uitkomsten zullen leiden tot een verdere versteviging van Public Private Partnership (PPP). Tedros speelde een rol in het bevorderen van PPP bij zowel VN als WHO. Terugkerend bij Tedros’ netwerkactiviteiten zijn Bill Gates en aan Gates gelieerde organisaties als GAVI, Global Fund, BMGF en CEPI.
2005-2012 Minister van Volksgezondheid en GAVI
Tedros was minister van Volksgezondheid in Ethiopië van 2005-2012. In 2008 ondertekende Tedros namens Ethiopië het IHP+ compact (later UHC2030) waarvan GAVI en de Global Fund belangrijke partners zijn, ze hebben ook een plek in het bestuur.
In deze periode zat Tedros zowel in de Ethiopische regering als in de GAVI-board. Een jaar later, in 2009, werd hij chair van de Global Fund.
2013 Minister van Buitenlandse Zaken Verenigde Naties & de AAAA
In 2012 werd Tedros minister van Buitenlandse Zaken. In 2013 leidde hij, als voorzitter van de Executive Council van de Afrikaanse Unie, de onderhandelingen voor de Afrikaanse ‘Agenda 2063‘. Hij was ook voorzitter van de AU contact group voor de VN. Op onderstaande foto is Tedros te zien bij de opening van de New Office Facility van de UN Economic Commission for Africa in Addis Ababa, 2014. bron: media.un.org
2015 Addis Ababa Action Agenda Financing for Development – Agenda 2030
In november 2017 plaatste Tedros een tweet over zijn ontmoeting met Klaus Schwaub en over ‘shaping the future of global health’:
I met today with Prof. Klaus Schwab, Founder & Executive Chairman of the @WEF. Great discussion on shaping the future of #GlobalHealth, innovation & preparedness for health emergencies. Looking forward to a closer WHO-WEF collaboration. pic.twitter.com/zQeyT8f6Oz
2018 Oprichting Global Preparedness Monitoring Board (GPMB)
Tedros en Jim Yong Kim van de World Bank richtten in 2018 de GPMB op. Brundtland werd co-chair en Kaag is bestuurslid geweest van de GPMB. bron: who.int
2019 PPP-ontwikkelingen in het jaar voor de pandemieverklaring
Strategisch Partnerschap VN en WEF In het strategisch partnerschap dat VN en WEF in 2019 ondertekenden staat ook samenwerking op het gebied van gezondheid en van financiering van Agenda2030 beschreven: ‘Financing the 2030 Agenda: The UN-Forum partnership will focus on aligning financial systems and accelerating finance flows toward the 2030 Agenda and the Sustainable Development Goals.’. Als VN-agentschap maakt ook de WHO deel uit van deze overeenkomst
Global Action Plan van de WHO Tedros zette verschillende ontwikkelingen in gang voor de WHO-Transformation, o.a. op het gebied van PPP: “New approach to innovative partnerships To achieve the ambitious targets in GPW13, a new approach to partnerships is essential. Under Dr Tedros’s leadership, WHO has strengthened its relationship with traditional multilateral partners through the Global Action Plan for Healthy Lives and Well-Being for All, and expanding its engagement with civil society” bron: who.int
GAVI en The Global Fund zijn belangrijke partners van het GAP: bron:who.int – Global Action Plan
Science Division Als onderdeel van de WHO-Transformation werd in 2019 de Science Division opgericht. ‘The Science Division harnesses the power of science and innovation. It provides global leadership in leveraging the best scientific evidence to improve health and promote health equity for all.‘
Preparedness, snelheid en innovatie zijn speerpunten. Organisaties als o.a. BMGF en GAVI zijn donateurs van (projecten van) de onderzoeksinstituten van de Science Division.
Event201 – aanbevelingen in PPP Op 18 oktober 2019 organiseerde de Centre for Health Security Event201 . In de verklaring die uit deze fictieve tabletop exercise is voortgekomen staan zeven aanbevelingen, o.a. over vaccinproductie en de bestrijding van desinformatie, waarbij in PPP moeten worden samengewerkt: ‘Public-private cooperation for pandemic preparedness and response‘ bron: centerforhealthsecurity.org
2020 Pandemieverklaring – vaccinproductie en PPP
Act-Accelerator, versnelde vaccinproductie Nadat COVID19 op 11 maart 2020 tot pandemie werd verklaard werd in april de ACT-Accelerator gelanceerd, voor versnelde ontwikkeling van testen, middelen en vaccins. De ACT-accelerator is een samenwerkingsverband van o.a. WHO, BMGF, GAVI, Global Fund en CEPI, en onderdeel van COVAX (van CEPI, GAVI en WHO), een organisatie voor het verspreiden van vaccins.
Gates Foundation Op de site van het WEF beschrijft Bill Gates op 25 april 2020 de activiteiten van de Gates Foundation (BMGF) in samenwerking met WHO, regeringen en private sector: bron: weforum.org
Immunization Agenda 2030 (ia2030) In augustus 2020 werd de Immunization Agenda 2030 aangenomen bij WHA73, door lockdowns op afstand, via een ‘silence procedure‘. Deze agenda gaat uit van immuniteit via vaccinaties voor iedereen. ia2030 is opvolger van het Global Vaccine Action Plan (GVAP), die door de Bill and Melinda Gates in 2010 in Davos werd gelanceerd en later door de WHO werd aangenomen.
Gates verkiest vaccinatie boven natuurlijke immuniteit Bill Gates legt bij de Munich Security Conference (2022) uit dat de bevolking van Afrikaanse landen natuurlijke immuniteit heeft ontwikkeld door de Omicronvariant. Hij zegt ook dat dit ernstige ziekte heeft voorkomen en zich sneller heeft verspreid dan de vaccins. Hij pleit vervolgens voor snellere vaccinontwikkeling.
Sadly, the virus itself, particularly the variant called Omicron, is a type of ‘vaccine’. That is, it creates both B-cell and T-cell immunity, and it’s done a better job of getting out to the world population than we have with vaccines’ (1:45) – ‘.., those risks are now dramatically reduced because of that infection exposure..’ (2:32)
2023 – GPMB Hervormingen in Manifesto for Preparedness
De Global Preparedness Monitoring Board van WHO en Wereldbank publiceerde in 2023: ‘A Manifesto for Preparedness‘. Hierin worden belangrijke initiatieven en hervormingen van 2023 opgesomd, waaronder de versnelde ontwikkeling van vaccins, de ‘100 days mission‘. bron: who.int
Bijwerkingen Bill Gates over het compromis m.b.t. de gezondheid bij versnelde handelsvergunningen voor vaccins:
2024 – Public Private Partnership Samenwerking met het WEF & IHR-wijzigingen
Davos: samenwerking WHO en RVMC van het World Economic Forum Op 17 januari 2024 sprak Tedros bij het World Economic Forum in Davos o.a. over: mRNA Technology Transfer Hub – WHO Health Technology Access Pool – ‘African Vaccine Manufacturing Accelerator, recently endorsed by the GAVI Board and the Africa CDC’ – en WHO’s World Local Production Forum (onlangs in Den Haag). Tot slot gaf hij aan uit te kijken naar de samenwerking met het RVMC, het Regionalized Vaccine Manufacturing Collaborative (onderdeel van het World Economic Forum), dat zijn toespraak organiseerde: bron: who.int, toespraak bij het WEF in Davos
IHR-wijzigingen Op 1 juni zijn wijzigingen van de IHR goedgekeurd bij de 77e World Health Assembly. De wijzigingen zullen PPP verder verstevigen, o.a. door voortdurende waakzaamheid en ‘preparedness’ voor te schrijven, waarvoor allerlei middelen en diensten (‘core capacities‘) nodig zullen zijn, en waarvoor een Coordinating Financial Mechanism zal worden opgericht.
Kan Public Private Partnership worden beschouwd als geïnstitutionaliseerde belangenverstrengeling? Is voortdurende waakzaamheid een verdienmodel? Leiden innovatie als speerpunt en PPP als verdienmodel tot onnodige medicalisering en beperking van burgers? Wat zijn de gevolgen van het PPP-model voor de rol die de WHO wil innemen bij het bestrijden van desinformatie en misinformatie?
Veel critici herkennen in Public Private Partnership een fascistisch model. Hoe kijken kabinet en Tweede Kamer hier tegenaan? Waarom is er geen inspraak en geen democratisch debat geweest over de ontwikkeling van het PPP-model en de versnelling hiervan door Agenda2030?
Waarom heeft Nederland in 2021 alleen Tedros genomineerd voor de post van directeur-generaal van de WHO? Waarom stond zijn eerdere bestuurslidmaatschap van GAVI niet op de CV vermeld die bij zijn nominatie op de WHO-site is geplaatst? Wat is de invloed van Bill Gates op het gezondheidsbeleid als sleutelfiguur van organisaties als de BMGF, CEPI, GAVI en de Global Fund, als PPP bij Agenda2030 uitgangspunt is?
WHO-pagina over bijwerkingen van ‘COVID-19 Vaccines’ – ‘Experiencing side effects after getting vaccinated means the vaccine is working and your immune system is responding as it should. Vaccines are safe, and getting vaccinated will help protect you against COVID-19.’
Amid increasingly complex and connected threats, from pandemics and climate change to conflicts, the #Netherlands remains an essential supporter of @WHO and global public health.
In deze rubriek kunnen bezoekers officiële berichten en documenten delen.
Verzamelrubriek
Onderwerp: GEO-ENGINEERING
Criteria voor goedkeuring van reacties: Alleen directe links naar officiële berichten en/of documenten over – besluitvorming en regelgeving m.b.t. geo-engineering – projecten op het gebied van geo-engineering
Bronnen kunnen gedeeld worden in reactie op dit bericht.
Het RIVM deelde in 2021 zorgen over de mogelijk schadelijke gevolgen van nanomaterialen in niet-medische mondkapjes, ook wel ‘wegwerpmondkapjes’. Het ging hierbij om een onderzoek in opdracht van het ministerie van VWS, na berichtgeving over bezorgdheid bij verschillende organisaties. Ondanks deze zorgen is er vanuit de overheid geen waarschuwing aan burgers gegeven en bleef het het dragen van wegwerpmondkapjes adviseren. Alleen burgers die zelfstandig op zoek zijn gegaan naar publicaties van het RIVM werden hier voorzichtig over geïnformeerd. Bovendien werd in deze publicaties niet verwezen naar eerdere inzichten van RIVM-onderzoekers over mogelijke schadelijkheid van nanomaterialen bij inademing.
April 2021 In april 2021 beschreef het RIVM zorgen van Europese gezondheids- en milieuorganisaties over de veiligheid van nanomaterialen voor mens en milieu. Het RIVM schreef in het artikel ‘Zijn niet-medische mondkapjes met nanomaterialen veilig?’ o.a.:
“Wat nog niet bekend is of nanomaterialen vrijkomen uit mondkapjes. Als dat het geval is, kunnen mensen ze inademen tijdens het dragen van het mondkapje.”
Het RIVM verwees hierbij ook naar het Belgische onderzoeksinstituut Sciensano, dat onderzoek deed naar de veiligheid van mondkapjes.
bron: rivm.nl – ‘Zijn niet medische mondkapjes met nanomaterialen veilig?’
Onderszoeksopdracht VWS 2021
Het RIVM publiceerde in november 2021 ‘Chemische veiligheid mondkapjes’, de voortgangsrapportage van een onderzoek in opdracht van het ministerie van VWS, in het dankwoord wordt het Belgische Sciensano genoemd. (opdracht 5.1.03 ‘Beleidsadvisering cosmeticaproducten & chemische productveiligheid’ – pdf via RIVM) Opvallend is dat in deze rapportage regelmatig wordt vermeld dat er nog maar weinig informatie beschikbaar is, terwijl over de invloed van nanodeeltjes eerdere publicaties van onderzoeken op de RIVM-site te vinden zijn. Hierbij wordt ook mogelijke schadelijkheid voor de gezondheid genoemd, waaronder bij de inademing van extra kleine nanodeeltjes.
Inzichten uit eerdere onderzoeken over nanodeeltjes
In 2013 vertelt onderzoekster Hedwig Braakhuis dat er bij het RIVM een longmodel is ontwikkeld om effecten van inademing van nanomaterialen te onderzoeken (video 1:04, RIVM), omdat deze voorkomen in sprays.
In het artikel ‘Titaniumdioxide mogelijk kankerverwekkend‘ schrijft het RIVM onder meer ‘Het blijft onzeker of titaniumdioxide ook bij mensen longkanker kan veroorzaken na inademing.’ n.a.v. resultaten bij onderzoek naar ratten, waarbij ontstekingen en longkanker werden waargenomen.
Verder publiceerde het RIVM ook onderzoeken over mogelijke gevolgen van nanodeeltjes voor het geheugen, het microbioom en nakomelingen. Klik hier voor een overzicht.
Oprichting van de GCA Nederland, Verenigde Naties, Gates & IMF
Op initiatief van voormalig minister Cora van Nieuwenhuizen lanceerde Nederland op 16 oktober 2018 in de Ridderzaal de GCA, de Global Commission on Adaptation.
“Secretary General Ban Ki-moon, with co-chair of the Bill & Melinda Gates Foundation, Bill Gates, and Managing Director of the International Monetary Fund, Kristalina Georgieva, led the group of global leaders from political, business, multilateral, and scientific worlds.“
Patrick Verkooijen , hoogleraar Climate Adaptation Governance bij de RUG, is CEO van de GCA. Het artikel ‘If we fight climate change properly, it could inject $7 trillion into the economy’ dat hij schreef voor de GCA werd door het World Economic Forum overgenomen (meer over #Verkooijen – onderaan deze pagina) Chair en co-chair van de GCA zijn Ban Ki-moon en Feike Sijbesma. bron: gca.org – Leadership & Governance Namen van andere bekende bestuurs- en raadsleden zijn Jan-Peter Balkenende, Kristalina Georgieva, Ahmed Aboutaleb. Bekende partners en donoren zijn onder andere de Bill & Melinda Gates Foundation, de Nederlandse overheid, de World Bank, CGIAR, BBC Media Action en de Green Climate Fund – gca.org – partners (en donoren)
28 april 2020 ‘The world needs a reset’
De GCA publiceerde een Q&A door CEO Patrick Verkooijen met co-chair Feike Sijbesma: bron: gca.org– inclusief video
Feike Sijbesma is ook te vinden op de pagina WieWatWEF
Adaptation finance
De GCA biedt verschillende programma’s aan waaronder het ‘Adaptation finance’ programma met de ‘Innovative Tools and Instruments for Mobilizing Finance’ ‘GCA offers technical assistance for structuring blended finance and capital market solutions such as green bonds, private debt, and equity funds or adopting adaptation taxonomy for traditional green lines of credit‘. bron: gca.org – adaptation finance
Bij een speech tijdens de Leaders Summit on Climate in de de VS in 2021 zei iniatiefnemer Cora van Nieuwenhuizen o.a. ‘investing the necessary 1.8 trillion dollars in climate adaptation over the next 10 years could generate 7.1 trillion in net benefits.‘. In datzelfde jaar vertrok Cora van Nieuwenhuizen als minister van I&W om voorzitter te worden bij branchevereniging Energie Nederland. Haar speech bij de Leaders Summit on Climate in de video hieronder te beluisteren:
Cora van Nieuwenhuizen bij de Leaders Summit on Climate, 22 april 2021 – session 3. bron: state.gov
In maart 2023 organiseerde Nederland samen met Tadzjikistan de VN-conferentie over water, waarbij de Water Action Agenda werd vastgesteld (zie ook VN-resolutie 75/212). Nederlands’ eerste watergezant Henk Ovink was betrokken bij deze conferentie
Niet alleen bij de VN, maar ook bij het WEF speelt Nederland een rol m.b.t. water.
Nederlandse initiatieven, water en het WEF In 2019 en in 2022 werden bij het World Economic Forum Nederlandse initiatieven gepresenteerd met betrekking tot water: het VWI en de GCEW
Bij de persconferentie over de watercommissie deed zij o.a. de volgende uitspraken (citaten onder de video):
Mariana Mazzucato: ‘There is also something about really getting citizen engagement around this and really in some ways experimenting with this notion of the common good’
16:03 ‘did we actually manage to vaccinate everyone in the world? No’ … ‘Water is a global common’ ..(16:25) ‘Water is something that people understand. You know, climate change is a bit abstract’ .. ‘There is also something about really getting citizen engagement around this and really in some ways experimenting with this notion of the common good. Can we actually deliver this time in ways that we have failed miserably other times’
7:16 ‘.. the new economic thinking’.. ‘the role of government.. as a market co-creator and a market shaper in this system’.. ‘getting rid of this public-private divide. This is gonna require huge amounts of collaboration, huge amounts of co-investments and finance and how to design that with the common good lens is one of the really innovative things that this group is gonna provide.‘
8:23 ‘There’s gonna be some real changes that will have to be made to business models, to the way governments work, to the way they relate one to another‘
Summits in voorbereiding op een pact voor de toekomst
Op 18 en 19 september vindt de 2023 SDG Summit van de Verenigde Naties plaats. Deze summit is onderdeel van de ‘Road to the Summit of the Future‘. Bij de Summit of the Future in 2024 zal een ‘Pact for the Future‘ worden aangenomen. Dit is overeengekomen in resolutie 76/307 bij agendapunt 124, ‘Strengthening of the United Nations system’, van VN’s 76e jaarvergadering:
“2023 SDG Summit Marking the mid-point of the implementation of the 2030 Agenda, the SDG Summit in 2023 will be convened on 18-19 September 2023 to “mark the beginning of a new phase of accelerated progress towards the Sustainable Development Goals” bron: un.org
Beleidsvoorstellen van de VN
Vooruitlopend op de summit van 18 en 19 september heeft Antonio Guterres 11 beleidsvoorstellen gepubliceerd. Voorbeelden zijn policy brief no. 7 ‘International financial architecture’, no.8 ‘Information integrity’ en no. 11 ‘United Nations 2.0’.
De voorstellen zijn een verdere uitwerking van Our Common Agenda ter voorbereiding op het Pact for the Future (2024)
De SDG Summit is, evenals VN’s 78e jaarvergadering, onderdeel van de General Assembly High Level Week 2023. Het is niet duidelijk wie namens Nederland betrokken is bij de SDG Summit. Op de website van de rijksoverheid staan data vermeld van kabinetsleden bij de 78e Algemene Vergadering, ná 19 september. Nederland staat in het programma van de summit vermeld bij ‘Dialogue 4 “Strengthening integrated policies and public institutions for achieving the SDGs”’. Nederlandse namen zijn in het gedetailleerdere programma niet te vinden. Vermeld wordt o.a. dat Justin Trudeau een keynote speech zal geven (naast premier van Canada is hij ook Young Global Leader van het WEF en co-chair van de Sustainable Development Goals Advocates group)
Mark Rutte was in 2019 co-chair bij de Sustainable Development Impact Summit van het World Economic Forum. Dit ging vooraf aan zijn bezoek aan de Climate Summit van de Verenigde Naties.
Mark Rutte “Industry has been very helpful in creating, helping to co-create, that climate agreement“
Genderdysforie staat zowel vermeld in de DSM als in de ICD. De laatste versies zijn de DSM-5-TR en de ICD-11. In beiden zijn wijzigingen opgenomen met betrekking tot genderdysforie.
DSM: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders uitgegeven door de APA, American Psychological Association
Wijziging: In 2013 werd Gender Identity Disorder (DSM-IV) gewijzigd in Gender Dysphoria (DSM-5)
ICD: International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, uitgegeven door de WHO, de World Health Organization
Wijziging In de ICD-11 is genderdysforie verwijderd uit het hoofdstuk ‘Mental, behavioural or neurodevelopmental disorders‘ (hoofdstuk 6). De nieuwe naam van genderdysforie werd ‘genderincongruentie‘ en het werd verplaatst naar een nieuw hoofdstuk: ‘Conditions related to sexual health’ (hoofdstuk 17).
Ontwikkelingsdoel 17 is het laatste en overkoepelende doel van de duurzame ontwikkelingsdoelen. Het bepaalt dat Public Private Partnership (PPP) noodzakelijk is om Agenda2030 te implementeren en dat landen zich moeten inzetten voor het realiseren en versterken van deze PPP. De volledige titel van ontwikkelingsdoel 17 is ‘Strengthen the means of implementation and revitalize the Global Partnership for Sustainable Development’, in het kort ‘Partnerships for the goals’. bron: un.org zie ook de gehele Agenda2030 (slogan: Transforming our World) bij un.org
De Addis Agenda & ‘Financing for development’
Van belang bij de implementatie van doel 17 is de AAAA: de Addis Ababa Action Agenda (ook wel de ‘Addis Agenda’ A/RES/69/313) om kaders te scheppen voor het creëren van financiële mechanismen voor Agenda2030.
Deze Addis Agenda is aangenomen in 2015, er wordt in Agenda 2030 (2016) naar verwezen als een onderdeel van Agenda2030: bron: 2030Agenda bij un.org
bron: gca.org – 
bron: 
