Het voorzorgsprincipe en de verschoven bewijslast

Ruimte voor beleid om het zekere voor het onzekere te nemen

Op de website van WHO Europe staat dat de WHO met betrekking tot corona heeft gehandeld vanuit het voorzorgsprincipe:

“While WHO elaborated various scenarios, including severe events, and spoke of these in its documents and on its web site, the world was fortunate in that the pandemic turned out to be moderate in its effects”
“The world used the precautionary principle to protect lives, which has to be part of any security plan”



Bron: euro.who.int

Artikel 15 – verklaring van Rio

De precautionary principle is artikel 15 uit de verklaring van Rio uit 1992. Het bepaalt dat bij onvoldoende bewijs mag worden ingegrepen als er zorgen zijn over mogelijke schadelijkheid.
Bron: un.org

Artikel 15 in het verdrag van Lissabon

Dit artikel is opgenomen in artikel 191 van het verdrag van Lissabon (2007) en wordt als volgt toegelicht in het EU-document ‘Science for environment policy, the precautionary principle: decision-making under uncertainty’:



Bron: Europa.eu, pagina 4

In de samenvatting van ‘Communication from the Commission on the precautionary principle‘ staat onder meer:

‘ .. the producer, manufacturer or importer may be required to prove the absence of danger. This possibility must be examined on a case-by-case basis’:

Bron: eur-lex.europe.eu

Lees “Het voorzorgsprincipe en de verschoven bewijslast” verder

Midazolam | geneesmiddel COVID-19?

In het Verenigd Koninkrijk hebben klokkenluiders gemeld dat het gebruik van midazolam tot schade en sterfte zou hebben geleid bij behandeling van COVID-19 patiënten. Dit middel zou de ademhaling juist bemoeilijken.
Niet COVID-19, maar midazolam zou tot de hoge sterftecijfers in het voorjaar van 2020 hebben geleid.
Een document van de NHS over midazolamgebruik bij COVID-19 is te vinden via deze link.

Vraagtekens

- Is midazolam in Nederland ingezet als geneesmiddel bij behandeling van COVID-19?

Zo ja:
- Waarom is hierop ingezet?
- Is het (of de wijze van) gebruik van midazolam bij COVID19-patiënten verantwoord?

n.a.v. een reactie (onder deze post te lezen):
-Waar is het verschil in behandeling tussen Roermond en Emmen op gebaseerd?

Vraagtekens.net geeft geen meningen, maar verzamelt bronnen, stelt vragen en nodigt onderzoeksjournalisten en anderen uit dit nader te onderzoeken.

Hieronder staat een aantal verwijzingen naar documenten over Nederlands coronabeleid waarin het middel midazolam wordt vermeld:
(+update WOB)

Bronnen

In één van de Catshuisstukken van 5 april 2020 staat midazolam vermeld als medicijn:

Bron: Rijksoverheid.nl, 3/3


In een kamerbrief van 15 april 2020 noemt Hugo de Jonge midazolam een belangrijk geneesmiddel bij de behandeling van patiënten met COVID-19 en schrijft hij over contact met het LCG over productiemogelijkheden:

en:
Bron: Kamerbrief van 15 april 2020, via NVZA


Het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG) verwijst naar de kamerbrief van 15 april en beschrijft dat de productie van midazolam zal worden opgeschaald: ‘Het LCG is ook actief bezig met het opschalen van de productie van midazolam in Nederland’
Bron: Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen, 16 april 2020

Lees “Midazolam | geneesmiddel COVID-19?” verder

Informed consent en quarantaine | gemeenten zijn verantwoordelijk

In 2008 werd de Wet Publieke Gezondheid (WPG) geïmplementeerd, op basis van de bindende internationale gezondheidsregeling, IHR2005.
Deze wet beschrijft grote verantwoordelijkheden voor veiligheidsregio’s en burgemeesters. Het gaat hierbij onder meer om verantwoordelijkheden voor quarantainemaatregelen en het Rijksvaccinatieprogramma.

Quarantaine

De WPG schrijft over quarantaine onder meer:

Bron: WPG, wetten.nl

Rijksvaccinatieprogramma
vaccinatiegraad en registratie informed consent

Het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) is ondergebracht in de WPG.
Gemeenten hebben sinds de implementatie van de WPG ook verantwoordelijkheden gekregen voor het RVP, waaronder:
-het bewaken van de vaccinatiegraad
-het registreren van informed consent

(in de praktijk zou informed consent dan door de GGD-priklocaties geregistreerd moeten worden)

Bron: Raad Volksgezondheid en Samenleving, ‘Het vaccinatiestelsel in Nederland moet verkend’.
Let op, bovenstaande link werkt niet meer, pdf nog wel te downloaden via deze archiefpagina

Informed consent
ethische begrippen – artsenfederatie

Artsenfederatie KNMG vermeldt op haar website een lijst met ethische begrippen. Over informed consent zegt het KNMG het volgende:


Op de website van de KNMG worden meerdere ethische begrippen toegelicht waaronder respect voor autonomie en medisch zinloos handelen:



Bron: KNMG, ethische begrippen

Vraagtekens

De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving beschrijft dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor de registratie van informed consent bij de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). 

Liggen de genoemde verantwoordelijkheden ook bij de coronavaccins bij de gemeenten?

Worden burgers geïnformeerd over het feit dat de vaccins voorwaardelijk zijn goedgekeurd? 
Ontvangen burgers voor vaccinatie een bijsluiter?
Wordt geregistreerd dat burgers zijn geïnformeerd?



Hoe verhouden het test- en vaccinatiebeleid zich tot ethische begrippen bij medisch handelen, waaronder:
respect voor autonomie;
informed consent;
medisch zinloos handelen?


In hoofdstuk 5 van de Wet Publieke Gezondheid wordt wetgeving omtrent quarantaine omschreven. 
In artikel 35.1 staat:


Klopt de indruk dat veiligheidsregio's burgers op basis van de WPG huisarrest kunnen opleggen?

Noot:
De voorzitter van het Veiligheidsberaad is Hubert Bruls.
Hij is ook de lid van de Global Parliament of Mayors (GPM). De GPM werkt samen met o.a. de WHO en de Wereldbank aangaande gezondheidsbeleid en voorspelde al in april 2020 ingrijpende veranderingen voor de langere termijn als gevolg van pandemieën in het artikel ‘Redesigning the COVID-19 city‘. Meer hierover is te lezen in ‘De COVID-19 stad‘ op deze website.

Screenshots

Voorbeelden van informatie die volgens het principe informed consent aan de burger verstrekt zou moeten worden:

Bron: Farmacotherapeutisch Kompas

Uit de bijlage van uit vaccin van Pfizer:

Bron: EMA, pag.15 (via de geneesmiddeleninformatiebank)


Uit een informatienotitie uit april 2019 van Veiligheidsregio Hollands-Midden, over quarantainevoorzieningen:

Bron: Veiligheidsregio Hollands-Midden,
document ‘B.4 Quarantainelocatie HM’, 10 april 2019 onderaan de pagina
Andere veiligheidsregio’s: Veiligheidsberaad

Geen ondergrens of einddatum op routekaart coronamaatregelen

Altijd (tenminste) waakzaam?

Op de website van de Rijksoverheid is de ‘routekaart coronamaatregelen’ te vinden, in twee versies:

Uit de bestuurdersversie van de routekaart coronamaatregelen:

Nederland heeft 17.507.126 inwoners.
Volgens bovenstaand schema bevinden we ons in risiconiveau waakzaam als er
-per week minder dan (35*175,07126=) 6127 positief geteste personen zijn in Nederland (minder dan 0,35‰)
-per week minder dan (4*17,507126=) 70 personen met COVID19 in het ziekenhuis worden opgenomen (minder dan 0,004‰
).
In bovenstaand schema staat geen ondergrens vermeld.


Wat is de doelstelling van deze routekaart?
Waarom is er geen ondergrens te vinden?

Hoe lang wil de overheid doorgaan met de coronamaatregelen?
Waarom is er geen (indicatie voor een) einddatum te vinden?

Waarom wordt er alleen gesproken over verzwaring of versoepeling van maatregelen, 
maar niet over mogelijke afschaffing van maatregelen?
 

Mondkapjes – bevordering antisociaal gedrag

“A key strategy to get rid of the paradox and its danger is to try to de-activate the built-in social rules of people, by triggering an explicit counter-effect mechanism and so turning unconscious social behavior into conscious anti-social behavior.
Massimo Marchiori

Gedragsonderzoek RIVM

De gedragsunit van het RIVM verwijst in een document van 1 september 2020 naar een onderzoek van Massimo Marchiori. Hierin wordt gepleit voor het veranderen van onbewust sociaal gedrag in bewust antisociaal gedrag.
Dit kan via visuele stimuli als mondkapjes, waarbij het effect van zelfgemaakte mondkapjes groter zou zijn.


-Massimo Marchiori spreekt van een verandering van onbewust sociaal gedrag in bewust antisociaal gedrag. 
Vindt het RIVM dit wenselijk?

- In het document van 1 september wordt gesproken over het verstrekken van 'niet alleen informatie', maar ook 'empathie-verhogende berichten'. 
Acht het RIVM de burger in staat om zelf afwegingen te maken?

- In diverse publicaties, waaronder onderstaand document, wordt aangegeven dat de mondkapjes gedragsverandering tot doel hebben: het gaat hierbij om afstand houden. Heeft afstand houden nut?
Als afstand houden geen nut blijkt te hebben, komt dan ook de mondkapjesplicht te vervallen?

-Marchiori beschrijft dat zelfgemaakt mondkapjes tijdens zijn onderzoek leidden tot meer afstand. 
Is er sprake van een verband met de oorspronkelijke plicht tot het dragen van niet-medische mondkapjes en de instructies op de website van de Rijksoverheid voor het zelf maken van mondkapjes?

Naleving van richtlijnen rond social distancing en afstand houden: inzichten vanuit de gedragswetenschappelijke literatuur
RIVM, gedragsunit


“Geef dus niet alleen maar informatie over de regels, maar gebruik empathie-verhogende berichten waarin ook de mogelijkheid wordt
benadrukt dat men anderen (en nog beter: kwetsbare, identificeerbare dierbaren) besmet. Laat hiermee dus de consequenties van regelschending zien.”

“Het inzetten van visuele stimuli zoals mondkapjes en veiligheidsbrillen kan mogelijk behulpzaam zijn in het bewustmaken van besmettingsgevaar door fysieke nabijheid (Marchiori 2020, preprint).”
(zie onder een fragment uit dit onderzoek)

“..Het gebruik van een mondkapje door de “social distancing belt” drager vergrootte de gemiddelde afstand tot 58 cm een medisch mondkapje en 69 cm met een zelfgemaakt mondkapje. Het gebruik van een veiligheidsbril in combinatie met een mondkapje vergrootte de afstand nogmaals significant naar gemiddeld 79 cm voor een bril met medisch mondkapje en naar 92 cm voor een bril met zelfgemaakt mondkapje. Gebaseerd op deze uitkomsten suggereert de auteur dat het gebruik van visuele stimulansen zoals mondkapjes en veiligheidsbrillen behulpzaam kan zijn in het bewustmaken van besmettingsgevaar door fysieke nabijheid.

Bron: RIVM/gedragsonderzoek

Onderzoek Marchiori

Marchiori beschrijft een paradox: hij concludeert dat mensen zonder mondkapje of veiligheidsbril minder afstand houden. Hij verklaart dat dit een gevolg zou zijn van onbewust sociaal menselijk gedrag dat, via visuele stimuli die gevaar uitstralen, kan worden veranderd in bewust antisociaal gedrag.
(zie blauwe tekst hieronder en bijlage)

COVID-19 and the Social Distancing Paradox: dangers and solutions
Massimo Marchiori


The common behavior of Social Distancing exhibits a paradoxical and very dangerous behavior, which could explain the relative inefficiency of Social Distancing alone to disable the virus spreading. The essence of this paradox probably lies in the intrinsic social nature of our human collective, that social component that makes us aggregate and live in communities, so favoring social versus anti-social behavior. This built-in behavior is likely hard to alter, especially in everyday situations like walking: consequently, this counter-intuitive behavior of social distancing in the unmasked case is very dangerous and it should be subject of special attention, being a critical risk factor even in quarantine, due to necessary mobility (people have to go out at least to grab food). Limiting transportation mobility, like done in Italy, can in fact aggravate this problem. Even worst, this risky social behavior has been resilient to enforcement and media campaigns, thus also explaining the inefficiency of many public health measures against COVID-19.
A key strategy to get rid of the paradox and its danger is to try to de-activate the built-in social rules of people, by triggering an explicit counter-effect mechanism and so turning unconscious social behavior into conscious anti-social behavior.
This safety trigger can be activated via visual stimuli that remind of the danger of social proximity, making people change their common dangerous behavior and implement a safer social distancing strategy.
Wearing a mask instead triggers this sort of repulsive effect, “pushing farther” people and the skew of the distribution, changing their common behavior so to gain social distance (even by stepping out of sidewalks). The distance increases with patched DIY masks, confirming the effect of a visual stimulus. Goggles act as “social distance boosters”, again consistently with the hypothesis that a visual stimulus signaling danger makes people more sensible to safety and increases social distancing protection. The good news is that the effectiveness of this booster seems also consistent with time.

Bron: https://arxiv.org/pdf/2005.12446.pdf