IHR-transformatie

4 juni 2024

Nieuwe impuls voor Public Private Partnership

Zaterdag 1 juni zijn de nieuwe International Health Regulations aangenomen.
Bij deze procedure heeft de WHO zich niet aan artikel 55 uit de eigen IHR2005 gehouden.
De ontwikkeling van een pandemie-instrument is vertraagd en veel voorgestelde IHR-wijzigingen zijn geschrapt. Toch zijn er significante wijzigingen in de nieuwe IHR die in lijn zijn met de ‘WHO transformation’ en vraagtekens oproepen.

zie ook:
Pandemiewetgeving – Waar blijven de stukken voor WHA77?

Voorbeelden van wijzigingen:
WHO Transformation, Agenda2030 en het WEF

Vraagtekens
1. Preparedness

Twee woordjes zijn toegevoegd aan artikel 2:
prepare for‘.
Is ‘prevent’ niet voldoende?

Veel van de onderstaande wijzigingen hebben betrekking op deze ‘preparedness’.

2. ‘Pandemic Emergency’

Nieuw in de IHR is de term ‘Pandemic Emergency
De omschreven kenmerken zijn algemeen:
Bij een PE hoeft nog geen sprake te zijn van een noodsituatie, maar slechts van een hoog risico, zonder dit risico te specificeren.
Tot slot wordt al gesteld dat het iets is dat vraagt om actie van regeringen en samenlevingen.



Is punt iii hierboven geen omkering van oorzaak en gevolg?
Werd in de lockdownjaren de capaciteit voor reguliere zorg niet gefrustreerd en onnodige capaciteit opgezet door de maatregelen zelf (punt ii)?



Betekent continue ‘preparedness’ voor deze ‘WHO-coordinated and other networks and mechanisms‘ een gegarandeerd verdienmodel?

3. Financing

Aan de naam van artikel 44 is woordje ‘financing‘ toegevoegd.
Ook in dit artikel is ‘preparedness‘ nieuw t.o.v. IHR2005.



Met de toevoeging financing is artikel 44 een stuk langer geworden
(zie pag 29/30/31).
Bovendien is artikel 44bis toegevoegd, waarin bepaald wordt dat er een ‘Coordinating Financial Mechanism‘ wordt opgericht.



Een speciale commissie wordt opgericht voor de implementatie van de IHR,
met name ten behoeve van artikel 44/44bis:



zie ook de WHO’s advisory panel regulations onder punt 5

4. Core Capacities

In artikel 44 wordt vaak melding gemaakt van de ‘core capacities‘, beschreven in Annex 1. Hier is ‘surveillance’ vervangen door ‘prevention surveillance‘.
Dit doet denken aan risiconiveau 1, ‘waakzaam’ (zonder ondergrens), van de routekaart coronamaatregelen.



Annex 1 beschrijft dat lidstaten moeten investeren in de implementatie van deze core capacities:





Public health response in Annex 1 heeft veel toevoegingen gekregen:



Bij de de core capacities is ook monsteranalyse toegevoegd:


5. Emergency committee

De WHO Emergency Committee zal lidstaten nu niet alleen informeren over een PHEIC, maar ook over een mogelijke ‘pandemic emergency‘.


In het nieuwe lid 1 bis van artikel 48 wordt verwezen naar WHO’s advisory panel regulations:






bron: who.int

Met bovenstaande wijzigingen is een voortdurende preparedness overeengekomen waarbij financiële mechanismen worden ingezet voor waakzaamheid voor een algemeen omschreven ‘pandemic emergency‘ die wordt vastgesteld door de Emergency Committee van een organisatie die een transformatie heeft ondergaan ten behoeve van Agenda2030.
Publiek Private Partnership speelt hierbij een grote rol.

WHO Transformation, Agenda2030 en het WEF

In 2017 lanceerde de WHO haar ‘Transformation Agenda’ in het kader van Agenda 2030. Public Private Partnership is het belangrijkste ontwikkelingsdoel van deze agenda.

bron: who.int


bron: who.int

PPP-model ‘Public Private Partnership’

Agenda2030 heeft ertoe geleid dat de VN geen lidstatenorganisatie meer is. Allerlei andere ‘actoren’ spelen in het model een grote rol.
Miroslav Lajčák (voorzitter van de 72e AV van de VN) bij de eerste Sustainable Development Impact Summit van het WEF


bron: un.org

Strategisch Partnerschap WEF – ‘accelerating financial flows’

In 2019 ondertekende de VN, waar de WHO als agentschap onderdeel van uitmaakt, een strategisch partnerschap met het World Economic Forum.
Het eerste punt van deze overeenkomst gaat over de financiering van Agenda2030 ‘aligning financial systems and accelerating finance flows toward the 2030 Agenda’

bron: weforum.ent.box.com

Tedros Adhanom Ghebreyesus bij het World Economic Forum:
‘The key is: How can we have a binding pandemic agreement, that member states would respect’

Zie ook
Verenigde Naties en World Economic Forum | Agenda 2030 & de Great Reset,
Partnerschap en financiering van Agenda2030 &
Onschendbaarheid voor WEF en GAVI


Onschendbaarheid

Zowel aan VN en WHO als het WEF zijn immuniteiten verleend via overeenkomsten met de Zwitserse Bondsraad. Dit geldt ook voor GAVI, één van de belangrijkste donoren van de WHO, met de Bill & Melinda Gates Foundation als key partner.



Demissionair kabinet/minister Dijkstra koos ervoor de consensus tijdens WHA77 niet te doorbreken en om geen oordeel te geven.
Is het wel mogelijk om neutraal te blijven als de consensus leidt tot significante wijzigingen in de IHR?

Hoe kijkt het kabinet aan tegen de verdienmodellen in de IHR, waar de Tweede Kamer tijdens een debat op heeft gewezen en waar demissionair minister Dijkstra stilzwijgend mee heeft ingestemd?

Is het verstandig om zoveel verantwoordelijkheid uit handen te geven aan een organisatie die, door een overeenkomst die immuniteiten verleent, niet goed ter verantwoording kan worden geroepen?

Bij het goedkeuren van de IHR-wijzigingen heeft WHA77 artikel 55 van de IHR overtreden.
Wat gaat het kabinet hiermee doen?


Veel critici herkennen in Public Private Partnership een fascistisch model.
Hoe kijken kabinet en Tweede Kamer hier tegenaan?


Waarom is er geen inspraak en geen democratisch debat geweest over de ontwikkeling van het PPP-model en de versnelling hiervan door Agenda2030?

Pandemiewetgeving – Waar blijven de stukken voor WHA77?

11 mei ’24
met updates

Van 27 mei tot 1 juni 2024 vergadert de 77e World Health Assembly onder andere over het voorstel voor een Pandemic Agreement en de voorgestelde wijzigingen van de wereldgezondheidsregeling. Gezondheidsministers van de 194 aangesloten landen zijn hierbij aanwezig, maar wie maakten de voorstellen, waar blijven de stukken en hebben Nederlandse overheid en oppositie hier nog iets over te zeggen?

De stukken waarnaar hierboven wordt verwezen zijn niet de versies die tijdens WHA77 worden voorgelegd.
Vergaderstukken zijn op 27 mei beschikbaar gesteld

UPDATES2024
13 mei14 mei15 mei16 mei17 mei
18 mei20 mei21 mei22 mei24 mei
25 mei26 mei27 mei28 mei30 mei
1 juni2 juni4 junijuliaugustus
september

Klik hier voor de pagina van 4 juni:
IHR-transformatie – Nieuwe impuls voor Public Private Partnership
met een selectie uit de aangenomen wijzigingen en over de in 2017 gelanceerde WHO-transformatie in het kader van Agenda2030

Vergaderstukken nog niet beschikbaar

De voorlopige agenda van WHA77 is hier te vinden.
Op pagina 2/3 staat dat Commissie A vergadert over de voorgestelde IHR-wijzigingen (agendapunt 13.3) en het voorstel voor een Pandemic Agreement (13.4).
De benodigde stukken hiervoor (A77/9 en A77/10) ontbreken in de lijst met vergaderstukken. Voorstellen voor wijzigingen van de IHR moeten tenminste vier maanden vooraf beschikbaar worden gesteld aan de lidstaten:

bron: who.int (IHR2005)

De Tweede Kamer heeft een motie (Keijzer, Jansen, Agema) aangenomen om uitstel te vragen wegens strijdigheid met artikel 55 van de IHR2005 en onvoldoende tijd om wijzigingen in overweging te nemen.
De motie is aangenomen, maar gaat het (demissionaire) kabinet deze motie ook uitvoeren?

Demissionair kabinet gaat de motie niet uitvoeren, zie update 13 mei

Proces en stukken

  • De werkgroep WGIHR werkt, met advies van een Review Committee, aan de voorstellen voor wijziging van de IHR2005
  • De International Negotiating Body (INB) werkt aan een Pandemic Agreement
  • De Executive Board van de WHO bereidt o.a. de World Health Assembly voor. Deze EB noemde in een stuk van 4 januari het evenwicht tussen soevereiniteit en wederzijdse afrekenbaarheid m.b.t. internationale regels een belangrijke afweging bij de onderhandelingen over pandemiewetgeving:

    bron: who.int

Bronoverzicht van stukken bij recente ontwikkelingen

In chronologische volgorde
Dit overzicht bevat *updates (na 11 mei)

RC-IHRReview Committee regarding amendments to the International Health Regulations
Adviseert de WGIHR

met o.a. George Haringhuizen
Laatste meeting:
9-13 januari 2023


Stukken + report

WHO-EBExecutive Board van de World Health Organization
bereidt WHA voor
Laatste meeting:
22-27 januari 2024 (EB154)

Stukken
Minister DijkstraBrief regering, demissionair minister van Medische Zorg, Pia Dijkstra
Voortgang onderhandelingen pandemie-instrument en Internationale Gezondheidsregeling (IHR)
Brief van 16 februari 2024
Tweede KamerMotie Lid Keijzer, Jansen en Agema
uitstel vragen voor de stemming over de IHR en het pandemieakkoord tijdens de Wereldgezondheidsvergadering
Motie van 10 april 2024
WGIHRWorking Group on Amendments to the International Health Regulations
werkt aan IHR-wijzigingen
Laatste meeting:
22-26 april 2024 (WGIHR8)
vervolg: 16/17 mei

Report WGIHR7,
WGIHR8 nog niet beschikbaar
Stukken
INBInternational Negotiating Body
werkt aan voorstel Pandemic Agreement
(co-chair: topambtenaar Roland Driece)
Laatste meeting:
29 april – 10 mei 2024 (INB9-resumed)

Stukken
Proposal for the Pandemic Agreement
(22 april 2024)
WGIHR & INBSamenwerking WGIHR en INB
aan o.a. art.44 en PHEIC
Rapport WGIHR6, punt 3 en 4

Nieuwsbrieven INB-Bureau
Minister DijkstraKamerbrief met reactie over de IHR en het pandemieakkoord tijdens de Wereldgezondheidsvergadering* Brief van 13 mei 2024
WGIHRWorking Group on Amendments to the International Health RegulationsVerlenging WGIHR8 vergadering:
16 en 17 mei 2024 (WGIHR8-resumed)

*update: WGIHR8-report van 15 mei
INBInternational Negotiating Body
* Tweede verlenging INB9
20-24 mei 2024
Minister DijkstraBrief regering, demissionair minister van Medische Zorg, Pia Dijkstra
Onderhandelingen over het WHO pandemie-instrument en over de wijziging van de Internationale Gezondheidsregeling (IHR)
* Brief van 21 mei 2024
Minister DijkstraKamerbrief ‘Inzet van Nederland voor de 77e World Health Assembly’* Brief van 24 mei 2024
WHAWorld Health Assembly
aanwezig: gezondheidsministers van de lidstaten
Komende jaarvergadering:
27 mei – 1 juni 2024 (WHA77)

Beschikbare stukken
*INB- en WGIHR-stukken (A77/9 en A77/10) ontbreken!

Agenda
World Health AssemblyVergaderstukken over de voostellen beschikbaar gesteld
A77/9 en A77/10
*27 mei 2024
Lijst met vergaderstukken
WHA77Verlenging mandaat INB* 1 juni 2024
A77/A/CONF./15
WHA77Aangenomen IHR-wijzigingen*1 juni 2024
A77/A/CONF./14
WHO-EBExecutive Board van de World Health OrganizationVolgende meeting:
3 en 4 juni (EB155)
met agendapunt ‘Outcome of the Seventy-seventh World Health Assembly’
INBInternational Negotiating Body
Tiende meeting voor onderhandelingen over een pandemie-instrument.
Volgende meeting: 16-17 juli 2024

Laat met de definitieve voorstellen

WGIHR – werkgroep voor de IHR-wijzigingen
De laatste beschikbare officiële documenten van de WGIHR met proposals zijn van 2022, ondanks het werk dat daarna is verricht.
Het WGIHR-bureau publiceerde op 17 april wel een stuk voor de werkgroep: ‘Proposed Bureau’s text for Eighth WGIHR Meeting, 22–26 April 2024‘, maar op 27 april deelde de WHO mee dat de 8e sessie van de WGIHR was opgeschort tot 16/17 mei 2024, er is ook nog geen WGIHR8-verslag.
Op 18 mei werd bekend gemaakt dat er nog steeds geen ‘deal’ is over de voor te leggen wijzigingen van de IHR.

INB – International Negotiating Body voor een Pandemic Agreement
De INB publiceerde op 22 april het Proposal for the WHO Pandemic Agreement.
Nieuwere stukken of verslagen van de hervatte 9e sessie van de INB (29 april-10 mei) zijn nog niet te vinden en de link met videokader voor een aangekondigde laatste webcast is verdwenen.
Inmiddels zijn onderhandelingen hervat, van 20-24 mei, de tweede verlenging van INB9.
Op 24 mei werd bekend gemaakt dat het niet gelukt is om tot een definitief voorstel te komen.

World Health Organization over de planning:

Ondanks artikel 55 van de IHR, waarin duidelijk wordt aangegeven dat voorstellen tenminste 4 maanden vooraf moeten worden gedeeld, beschrijft de WHO de planning na opschorting WGIHR8 als volgt:

bron: who.int, 27 april 2024

De WHO schrijft hier dat het in overeenstemming zou zijn met art.55 als het pakket van voorgestelde maatregelen in mei wordt voorgelegd. Het is onduidelijk of hiermee iets wordt gezegd over het moment waarop de stukken beschikbaar zijn. Verder wordt aangegeven dat stemming een optie is:

bron: who.int, Q&A-pagina – International Health Regulations – amendments

Dossier ‘medio mei’ naar Dijkstra
In een beslisnota van VWS van 8 april 2024 staat dat demissionair minister van Medische Zorg Pia Dijkstra haar dossier voor WHA77 ‘medio mei’ krijgt en dat het ministerie dit op 22 mei met haar door zal nemen.

bron: Rijksoverheid.nl


Vraagtekens bij dit proces zijn talrijk.
Los van de vraag of internationale pandemiewetgeving wenselijk is, nodigt Vraagtekens lezers uit om in de commentaren specifiek de wijzigingsvoorstellen en artikelen te benoemen waar zij zich zorgen over maken.

Klik hier voor updates

Extra bronnen:

  • Invloed Executive Board:
    De Executive Board doet aanbevelingen voor beslissingen bij de WHA, zoals in onderstaand voorbeeld van WHA73

    bron: who.int (zie ook: ‘Besluitvorming en de World Health Organization‘)

  • Compliance:
    Bij de opening session van WGIHR8 geeft een spreker aan dat zij het voorstel voor een Implementation and Compliance Committee belangrijk vindt, ‘..in covid we recognized how little compliance there was..’


bron: who.int, opening session vanaf 25:00

bron: who.int, artikel 54bis

  • Ontbrekende vergaderstukken
    Op 11 mei zijn de stukken over de onderhandelingen (A77/9 en A77/10) nog niet beschikbaar gesteld:

    bron: who.int (bovenstaande screenshot is van 11 mei ’24)

  • Motie Keijzer aangenomen:

    bron: tweedekamer.nl

  • James Roguski
    Onderzoeksjournalist James Roguski verwijst naar een onofficieel nieuwer stuk over de IHR-onderhandelingen dat op Governingpandemics.org was geplaatst, en via web.archive.org nog is terug te vinden.

  • Immuniteiten en privileges WHO via overeenkomst Zwitserse Bondsraad:



    bron: admin.ch (vertaling Google)

  • WHO-investeerders
    Op deze pagina zijn bedragen te zien die in de WHO zijn geïnvesteerd, met aanzienlijke bedragen uit de pharmaceutische industrie, verschillende universiteiten (zoals de John Hopkins University) en de aan Bill Gates gelieerde bedrijven/organisaties GAVI, BMGF, Gates Ventures en de Global Fund.

  • Agendapunt 18 van de komende World Health Assembly:
    Sustainable Financing, WHO investment Round




    bron: who.int
Vraagtekens.net over pandemiewetgeving & WHA:

Tedros Adhanom Ghebreyesus:
‘The key is:
How can we have a binding pandemic agreement, that member states would respect’


UPDATES2024
13 mei14 mei15 mei16 mei17 mei
18 mei20 mei21 mei22 mei24 mei
25 mei26 mei27 mei28 mei30 mei
1 juni2 juni4 junijuliaugustus
september

Update 13 mei:
Demissionair kabinet gaat motie Keijzer niet uitvoeren




bron: Rijksoverheid.nl – beslisnota

VWS/Dijkstra geeft aan dat eerdere stukken wel op tijd zijn geleverd en dat de werkgroep (WGIHR) hier lang aan heeft gewerkt. Het is dus uit handen gegeven. Wie zit er namens Nederland in deze WGIHR?
(op 22 mei neemt VWS het dossier voor WHA77 met Dijkstra door, zoals elders vermeld op deze pagina)







bron: Rijksoverheid.nl – kamerbrief


Pia Dijkstra verwijst in haar kamerbrief naar artikel 91 uit de grondwet:



Hoe verhouden artikel 91 uit de grondwet en artikel 5-3 uit de Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen zich tot elkaar?:

Bepalingen van volkenrechtelijke organisaties

Artikel 91, 93/95 uit de grondwet:



Artikel 2 t/m 5 uit de Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen:


bron: wetten.overheid.nl

Update 14 mei:
Planning INB9 | 2e verlenging?

Thiru Balasubramaniam deelt op X de planning van de tweede verlenging van de INB9: 20-24 mei. Voorafgaand, op 15 mei, is er een stakeholder briefing.
Op de website van WHO / INB is deze planning niet te vinden.
Balusabramaniam is ‘Geneva Representative of Knowledge Ecology International‘.

Dat zou betekenen dat, vóór de World Health Assembly (27 mei – 1 juni) de twee groepen nog aan de voorstellen kunnen sleutelen, van:
– 16/17 mei (WGIHR)
-20/24 mei (INB)
Verwijzend naar eerder gepubliceerde voorstellen heeft Pia Dijkstra aangegeven dat de WHO nog op tijd is en in overeenstemming met artikel 55 van de IHR.

2e update 14 mei:
Steun voor debat

Mona Keijzer krijgt steun voor het verzoek om een debat.
(dit is op 16 mei aan de pagina toegevoegd, maar voor de chronologie van gebeurtenissen onder 14 mei geplaatst)



bron: tweedekamer.nl

Update 15 mei:
Nina Schwalbe over INB9

Nina Schwalbe deelt op X en LinkedIn een update van het INB-bureau over de verlengde onderhandelingen over een pandemie-akkoord.
Op de website van het INB-bureau is nog geen update te vinden.


bron: ninaschwalbe.info


bron: twitter.com

Updates 16 mei:
WGIHR8-resumed &
Aangepast voorstel Pandemie-akkoord

Vandaag start de verlenging van WGIHR8.
Een webcast staan klaar op de site van de WHO

Aangepast document voorstel Pandemie-akkoord
Op verschillende websites wordt een aangepaste versie van het laatste voorstel voor een pandemie-akkoord gedeeld, het gaat om een pdf met arceringen, via Health Policy Watch. Yellow means the text has been agreed to in a working group. Green means it has been agreed to in the plenary of the Intergovernmental Negotiating Body (INB).
De WHO heeft nog geen nieuwe stukken gepubliceerd.
Links naar berichten van onderzoekers die dit nauwlettend volgen:

Updates 17 mei:
Dag twee WGIHR8-resumed &
INB9 onderwerpen en planning

Vandaag is de tweede dag van de hervatting van WGIHR8, link naar de webcast van 17 mei

Lawrence Gostin deelde de belangrijkste onderwerpen en de planning van de tweede verlenging van de INB9-meeting op X.
Gostin is o.a. chair Global Health Law bij het O’Neill Institute, het WHO Collaborating Centre for National and Global Health Law
Gostin is zowel betrokken bij de INB als, via de Review Committee, bij de WGIHR.



bron: twitter.com

Update 18 mei:
WGIHR8 gaat verder

  • Het lijkt erop dat de verlengde WGIHR8 van 16 en 17 mei opnieuw is hervat op 18 mei (ook Nina Schwalbe heeft dit bericht geretweet).
  • Een korte video van de meeting van WGIHR8 is te zien via de WGIHR Webcast (video van 18 mei). Er is nog geen nieuwe voorstel.
    Tedros Adhanom Ghebreyesus: “You have made a lot of progress, you’re very close and I’m glad that you have agreed to engage in the next few days and I hope we will have a deal before, before the Assembly
    (Co-chair van de WGIHR, te zien in de video, is Ashley Bloomfield)

bron: who.int

Update 20 mei:
INB vergadert over PABS

Vandaag vergadert de INB verder over een pandemie-akkoord. Het gaat over artikel 12 (zie update 17 mei), het PABS-systeem, dat door de WHO moet worden gecoördineerd.
Pathogen Access and Benefit-Sharing System“, maar wie ‘benefit’?


bron: who.int


bron: who.int – proposal versie van 22 april

Co-chair Roland Driece, op 3 mei:
bron: who.int

Update 21 mei:

Spoeddebat Tweede Kamer,
INB9 2e verlenging dag 2 &
WIPO-conferentie over patenten

Spoeddebat
Het spoeddebat ‘Niet uitvoeren van de aangenomen motie over het niet instemmen met het internationale pandemieverdrag’ staat gepland voor vanavond 19.30-23.00.

bron: debatdirect.tweedekamer.nl


INB9
Vandaag onderhandelt de INB verder over het voorstel voor een pandemie-akkoord, o.a. over artikel 13.

WIPO-conferentie
Naast de INB-onderhandelingen en de laatste ontwikkelingen rondom IHR-wijzigingen (zie update 18 mei) is er ook een conferentie van de WIPO, de World Intellectual Property Organization van de VN.
De ‘Diplomatic Conference on Genetic Resources and Associated Traditional Knowledge‘ vindt plaats in Genève en moet leiden tot een ‘international legal instrument’.


Is er/wat is de wisselwerking tussen de uitkomsten van de verschillende onderhandelingen deze week?
Volgens Packard Love zijn er 'ties, in some way, between the outcomes'.
(vanaf 0:35, citaat bij 1:04)

Update 22 mei:
Dijkstra ziet geen goede argumenten in de motie

“Al in 2022 zijn de onderhandelingen gestart” zei Pia Dijkstra o.a. tijdens het spoeddebat gisteren, in reactie op het argument uit de motie Keijzer dat de WHO de voorstellen niet tijdig heeft gedeeld.
Dat de voorstellen door deze onderhandelingen voortdurend wijzigen blijkt ook uit haar opmerking: “.. we bijna van dag tot dag zien wat er uit de onderhandelingen komt, zodat we daar ook een oordeel over kunnen geven“.
Wie ‘we’ hierin zijn en dat informatie over ‘wat uit de onderhandelingen komt’ tot in de laatste week voor de WHA, en daarmee wel degelijk buiten de wettelijke termijn, naar buiten komt benoemt Dijkstra hierbij niet.
bron: debatdirect.tweedekamer.nl, fragment vanaf 03:03:40


In IHR-artikel 55 staat duidelijk dat teksten, zoals ze worden voorgelegd bij de WHA, vier maanden vooraf gedeeld moeten worden.

Pia Dijkstra suggereert hier dat ongekozen afgevaardigden kunnen onderhandelen over aangepaste teksten, dat de Kamer deze aangepaste teksten niet tenminste vier maanden voor de WHA77 hoeft in te zien en erop moet vertrouwen dat reacties hierin voldoende plek hebben gekregen. Dit terwijl precieze formuleringen en kleine lettertjes juist in juridische stukken een groot verschil kunnen maken en reacties vanuit de andere 193 lidstaten ook in deze onderhandelingen moeten worden meegenomen.
Ook in haar kamerbrief van 13 mei geeft Pia Dijkstra aan dat de teksten die bij de WHA worden voorgelegd anders zullen zijn.




bron: rijksoverheid.nl

Motie van Meijeren verworpen
Alleen drie FvD-Kamerleden stemden voor de motie van van Meijeren over het opzeggen van het vertrouwen in de minister. Ook de drie partijen die betrokken waren bij het indienen van de motie Keijzer (BBB, NSC, PVV) stemden tegen.

Update 24 mei:
WIPO-verdrag aangenomen &
géén definitieve voorsteltekst pandemieverdrag uit INB-onderhandelingen

WIPO-verdrag

The World Intellectual Property Organization (WIPO) heeft vandaag een verdrag aangenomen.
zie hierover ook onder de update en vraagtekens van 21 mei https://vraagtekens.net/wha77/#wipo

bron: wipo.int

INB-update 24 mei
Geen definitieve voorsteltekst voor een pandemieverdrag



bron: healthpolicy-watch.news

Lawrence Gostin (zie update 17 mei) en Nina Schwalbe (zie update 15 mei) plaatsten een update via X.
Gostin schat in dat het nog zo’n 6-12 maanden zal duren:

Update 25 mei:
WHO: Lidstaten kijken tijdens WHA hoe het verder moet

Gisteravond liet de World Health Organization weten dat de lidstaten tijdens de 77e World Health Assembly gaan kijken hoe het verder moet nadat de International Negotating Body er niet uit is gekomen met de onderhandelingen over een pandemie-akkoord.


Topambtenaar Roland Driece
bron: algemenebestuursdient.nl



bron: who.int

Public health emergencies: preparedness and response

Daarmee ontbreekt volgende week een deel van de vergaderstukken bij agendapunt 13 Public health emergencies: preparedness and response‘.
De andere stukken zijn wel beschikbaar: (A77/7 en A77/8..)

Update 26 mei:
Launch WHO Investment Round

De WHO lanceerde vandaag de WHO Investment Round. Deze is opgezet op aanbevelen van de WHO-werkgroep Sustainable Financing en goedgekeurd door de Executive Board, ten behoeve van de 14th General Programme of Work (GPW 14). De onderwerpen staan bij de WHA op de agenda op 28 mei.


bron: who.int


bron: who.int


bron: who.int

Political Declaration of the United Nations General Assembly High-level Meeting on Pandemic Prevention, Preparedness and Response


bron: who.int (provisional agenda WHA77)



bron: who.int

Update 27 mei:
Start 77e World Health Assembly
Vergaderstukken beschikbaar

Vandaag start de WHA77, waarbij o.a. de IHR-wijzigingsvoorstellen en het voorstel voor een pandemie-akkoord op de agenda staan.
Op de valreep zijn vandaag de vergaderstukken hierover beschikbaar gesteld.
A77/9, IHR-wijzigingsvoorstellen (agendapunt 13.3)
– A77/10, Voorstel pandemie-akkoord (agendapunt 13.4)
Deze onderwerpen staan op de agenda voor morgenmiddag door ‘Committee A’
Agenda & Timetable

De vergaderstukken zijn geen definitieve voorstellen:




bron: who.int

Regering kiest voor consensus

In de kamerbrief ‘Inzet van Nederland voor de 77e World Health Assembly‘ van 24 mei liet Pia Dijkstra aan de Kamer weten dat zij haar oordeel zal onthouden maar de consensus niet zal doorbreken.

bron: openoverheid.nl


Is 'een positief onderhandelingsresultaat' geen oordeel?

Als de consensus gebaseerd is op een unaniem oordeel tijdens WHA77,
kan Pia Dijkstra zich dan wel van een oordeel onthouden zonder de consensus te doorbreken?

Wat gebeurt er als andere gezondheidsministers de consensus ook niet willen doorbreken?
(Asch conformity exeperiments)

In een tweet van 26 mei dringt Lawrence Gostin aan op het goedkeuren van de wijzigingsvoorstellen voor de IHR bij WHA77
Gostin werkt voor de INB en de Review Committee voor de WGIHR

Pandemic Emergency
Over de term ‘Pandemic Emergency’ is veel discussie geweest.
In het vergaderstuk van de WGIHR staat nu:




bron: who.int

Update 28 mei: GPW14 aangenomen &
Vergadering wijzigingen IHR en Pandemie-akkoord

De GPW14 is vanmorgen aangenomen (tweet Tedros) en vanmiddag vergadert commissie A bij de WHA77 over de uitkomsten van de onderhandelingen over pandemiewetgeving. Apurva Chandra is voorzitter van de commissie.
In een toespraak zei Tedros Adhanom Ghebreyesus vandaag dat hij erop vertrouwt dat consensus uiteindelijk zal worden bereikt:
(vanaf 1:12 over de onderhandelingen, vanaf 1:40 over consensus)

IHR-wijzigingen
In de avond werd bekend gemaakt dat lidstaten zullen proberen tijdens de WHA tot overeenstemming te komen over de IHR-wijzigingen en over een tijdpad voor de verdere ontwikkeling van een pandemie-akkoord.

bron: who.int


bron: who.int – Agenda & Timetable

Update 30 mei:
Poging om zaterdag IHR-wijzigingen goed te keuren

In updates op X meldde Lawrence Gostin gisteren dat er discussie is over de IHR-wijzigingen:
Verder onderhandelen of de voorgestelde wijzigingen zaterdag goedkeuren? Hij pleit ervoor zaterdag de IHR-wijzigingen goed te keuren.

Gostin zit in de Review Committee voor de IHR en in de INB die onderhandelt over het pandemie-akkoord.
Inmiddels is er een ‘Joint Working Group’ voor beide processen


Kunnen IHR-wijzigingen wel worden goedgekeurd als de WHO artikel 55 heeft overtreden?

Update 1 juni:
Laatste vergaderdag over pandemiewetgeving

Gisteravond gaven de co-chairs van de Joint Working Group van INB en WGIHR een update aan de voorzitter van commissie A, Apurva Chandra.
Ashley Bloomfield kondigde aan dat vandaag, zaterdag 1 juni, wordt geprobeerd om tot een akkoord over IHR-wijzigingen te komen. Groen gelakte teksten van de INB-werkgroep over een pandemie-akkoord worden vandaag (als een ‘formal resolution’) voorgelegd, meldde Precious Matsoso.

bron: who.int – video committee A, 31 mei 18:05

Vanavond verder:

bron: who.int


bron: twitter.com

Lawrence Gostin komt met het nieuws dat IHR2024 zou zijn aangenomen:

bron: twitter.com

bron: twitter.com


bron: oneill.law.georgetown.edu

Vanavond zal de WHA waarschijnlijk akkoord gaan met het resultaat van de onderhandelingen van de ‘drafting group‘ van de afgelopen dagen.
De versie die de Tweede Kamer niet hoefde te zien:

bron: who.int

IHR-wijzigingen zijn vanavond iets na 21.00 aangenomen

Update 2 juni
Uitk0msten WHA77 – pandemiewetgeving

IHR-wijzigingen aangenomen
“I see no objections. The Resolution concerning the IHR?(onverstaanbaar)-amendments contained in A77/A/CONF./14 is adopted” zei Edwin Dikoloti, voorzitter van WHA77, gisteravond.
De IHR-wijzigingen uit het stuk zijn hiermee aangenomen. Deze lijken t.o.v. voorgaande versies afgezwakt. Zo is er nog sprake van ‘implementation’, maar niet van ‘compliance’. Meryl Nass noemt nog een flinke lijst met punten die zijn verwijderd. Wijzigingen m.b.t. verdienmodellen/financial mechanisms lijken het op het eerste gezicht wel gehaald te hebben.

Nederland doorbrak, zoals aangekondigd, de consensus niet:


Dikoloti is minister van Volksgezondheid in Botswana en voormalig dierenarts.

Pandemieverdrag/-akkoord/-instrument
De onderhandelingen door de INB over een pandemie-instrument worden met een jaar verlengd.

Media briefing van de WHO.

Executive Board
Morgen vergadert de EB van de WHO over ‘Outcome of the Seventy-seventh World Health Assembly’

Update 4 juni
IHR Transformatie en EB vergadering

IHR-transformatie
Om de leesbaarheid van deze pagina te vergroten staat er een aparte pagina op Vraagtekens over de IHR-wijzigingen:
IHR-transformatie – nieuwe impuls voor Public Private Partnership

Vergadering WHO Executive Board
Vandaag is de tweede en laatste dag van de vergadering van de EB die o.a. zal gaan over ‘Outcome of the Seventy-seventh World Health Assembly’

Update juli
16 & 17 juli nieuwe INB-meeting

Op dinsdag en woensdag 16 en 17 juli vindt de 10e INB-meeting plaats, waarbij wordt onderhandeld over een pandemie-instrument. De meeting zal via deze link te volgen zijn.
Zie ook: Informal list of intergovernmental meetings en WHO-events.
Updates met nieuwe bronnen volgen na de zomerstop.

Update augustus
Nieuwe planning INB & vertrek Driece

Tijdens de 10e meeting van de INB is afscheid genomen van co-chair Roland Driece en een planning gedeeld in aanloop naar de 78e World Health Assembly, die plaats zal vinden van 19-27 mei 2025. Nadat er voor WHA77 geen definitief voorstel uit onderhandelingen is gekomen, zal de INB verder onderhandelen over een voorstel voor een pandemieverdrag die bij de WHA wordt voorgelegd.
De planning is hier te vinden (pag.3+4), via de documentatiepagina van de INB (International Negotiating Body)

Update September
INB11

In September onderhandelt de INB tijdens de 11e meeting verder over een juridisch pandemie-instrument. De INB vroeg bij de 10e meeting aan het het WHO-secretariaat verduidelijking over de ‘legal architecture’, waaronder de relatie met de IHR en de werking van bijlagen en protocollen.
Vraagtekens vraagt zich bij het proberen te begrijpen van de antwoorden onder meer af wie de ‘Parties’ zijn bij de COP en (in het Draft programme of work) wie de ‘Relevant stakeholders’ zijn die bij de gesprekken worden betrokken.




bron: who.int
‘Draft programme of work’, met vermelding van ‘relevant stakeholders, bron: who.int
INB11-documentatie, bron: who.int




Codering genderdysforie gewijzigd door de World Health Organization

Genderdysforie staat zowel vermeld in de DSM als in de ICD.
De laatste versies zijn de DSM-5-TR en de ICD-11. In beiden zijn wijzigingen opgenomen met betrekking tot genderdysforie.

DSM: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders
uitgegeven door de APA, American Psychological Association


Wijziging:
In 2013 werd Gender Identity Disorder (DSM-IV) gewijzigd in Gender Dysphoria (DSM-5)

ICD: International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems, uitgegeven door de WHO, de World Health Organization

Wijziging
In de ICD-11 is genderdysforie verwijderd uit het hoofdstuk ‘Mental, behavioural or neurodevelopmental disorders‘ (hoofdstuk 6).
De nieuwe naam van genderdysforie werd ‘genderincongruentie‘ en het werd verplaatst naar een nieuw hoofdstuk: ‘Conditions related to sexual health’ (hoofdstuk 17).

De in 2019 goedgekeurde ICD-11 is geldig sinds januari 2022.
De huidige DSM-5-TR verwijst nog naar de ICD-10, waarin genderdysforie nog in het hoofdstuk over psychische stoornissen en gedragsstoornissen staat.

Laatste wijziging:
genderincongruentie in ICD-11 verwijderd uit hoofdstuk psychische stoornissen en gedragsstoornissen
Lees “Codering genderdysforie gewijzigd door de World Health Organization” verder

Wetgeving maatregelen infectieziektenbestrijding | parallelle ontwikkelingen

IHR & pandemiewet
WPG & Staats(nood)- en crisisrecht

Er zijn verschillende ontwikkelingen gaande met betrekking tot nieuwe richtlijnen en wetgeving. Het gaat hierbij om zowel internationale als nationale ontwikkelingen. De ontwikkelingen kunnen grote gevolgen hebben voor de relatie tussen burgers en overheden en voor de relatie tussen nationale overheden en de supranationale World Health Organization van de Verenigde Naties. De komende tijd worden bevoegdheden voor het treffen van maatregelen in het kader van infectieziektenbestrijding in wetgeving opnieuw geformuleerd.
Hieronder volgen verschillende relevante bronnen over de ontwikkelingen die momenteel gaande zijn (+ extra bronnen met achtergrondinformatie).

Ontwikkelingen

INTERNATIONAAL (tijdlijn)
Pandemieverdrag: de International Negotiating Body (met de Nederlandse topambtenaar Roland Driece als co-chair) houdt zich bezig met onderhandelingen voor een pandemic treaty (documenten)
International Health Regulations: een Review Committee bekijkt voorstellen voor aanpassingen van de IHR2005 m.b.t. tot onder andere surveillance, bestrijding van ‘desinformatie’ en IHR-verplichtingen waarvoor landen door de WHO ter verantwoording kunnen worden geroepen.

NATIONAAL
Wet Publieke Gezondheid: wetsvoorstellen voor wijzigingen van de WPG voor een ‘versterkte pandemische paraatheid‘.
Aanpassingen van de IHR zullen naar verwachting ook gevolgen hebben voor de WPG, die op de IHR gebaseerd is.
Modernisering staats(nood)-recht en crisisrecht: de behandeling van voorstellen voor de wijziging van de WPG speelt ook een rol bij de modernisering van het staats(nood)-recht en crisisrecht, waar sinds 2018 aan wordt gewerkt
(verder werkt het Kabinet sinds 2019 aan een veiligheidsstrategie en is er een multidisclipinair netwerk Nationale Veiligheid met verschillende spelers, waarbij het RIVM het secretariaat voert)
*update, routekaart modernisering staatsnoodrecht 2023*

Lees “Wetgeving maatregelen infectieziektenbestrijding | parallelle ontwikkelingen” verder

WHO: SAGE weinig vertrouwen in bewijs veiligheid Pfizer bij kinderen

Op 18 augustus publiceerde de World Health Organization een update van het document ‘Annexes to the recommendations for use of the Pfizer–BioNTech vaccine BNT162b2 against COVID-19‘.
Het gaat hierin onder andere over de kwaliteit van het bewijs dat het risico op ernstige vaccinatieschade bij kinderen laag zal zijn.

Weinig vertrouwen in de kwaliteit van het bewijs voor laag risico op ernstige vaccinatieschade bij kinderen

Kinderen van 6 maanden tot 11 jaar

SAGE (Strategic Advisory Group of Experts on Immunization) geeft aan dat er (erg) weinig vertrouwen is in de kwaliteit van het bewijs dat er een klein risico op ernstige vaccinatieschade bij jonge kinderen zal zijn.

(Bovenstaande staat ook in de versie van 21 januari 2022)

Bron: who.int (pagina 12 en 14)

Lees “WHO: SAGE weinig vertrouwen in bewijs veiligheid Pfizer bij kinderen” verder

Immunization Agenda 2030 aangenomen via ‘silence procedure’

IA2030 in 2020 aangenomen via een ‘silence procedure’
& belangrijke rol voor o.a. de
Bill & Melinda Gates Foundation

In augustus 2020 is tijdens de 73e World Health Assembly de Immunization Agenda 2030 (IA2030), wegens de beperkende maatregelen, ‘zwijgend’ aangenomen:


Uit: WHO Director-General’s closing remarks at the World Health Assembly – 13 November 2020. – Bron: who.int

Ga voor meer bronnen over de silence procedure naar 
#silence
onderaan dit bericht
IMPLEMENTING THE IMMUNIZATION AGENDA 2030′



In het rapport Implementing the Immunization Agenda 2030 wordt verwezen naarhet GVAP: het Global Vaccine Action Plan en melding gemaakt van een kernteam van IA2030-partners,
Wellcome Trust, de Bill and Melinda Gates Foundation, Gavi en CDC:

Lees “Immunization Agenda 2030 aangenomen via ‘silence procedure’” verder

Besluitvorming en de World Health Organization

De overheid werkt momenteel aan wijzigingen in de Wet Publieke Gezondheid (WPG) om “te voorzien in een structurele grondslag voor collectieve maatregelen voor de bestrijding van infectieziekten”.


Bron: Overheid.nl, zie pdf ‘concept regeling’

De Wet Publieke Gezondheid is geïmplementeerd naar aanleiding van de bindende internationale gezondheidsregeling van de World Health Organization. De laatste versie, de ‘IHR2005‘, is vastgesteld tijdens de 58e World Health Assembly. Hierin wordt ook een ‘Public Health Emergency of International Concern’ (PHEIC) gedefinieerd (pag. 49).
Vertaling herziening in tractatenblad
De directeur van de WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus, kan een PHEIC uitroepen en wordt hierbij geadviseerd door de IHR Emergency Committee

Vraagtekens.net geeft geen duiding of meningen, maar verzamelt officiële bronnen, stelt vragen en nodigt onderzoeksjournalisten, Kamerleden en anderen uit dit nader te onderzoeken.


Hoe vindt de besluitvorming van de World Health Organization plaats?
Kan de Tweede Kamer invloed uitoefenen op besluiten die de WHO neemt? 
Hoe komen voorstellen en bepalingen van de WHO tot stand en wie spelen hierbij een rol? 
Wat is de invloed van de industrie op de besluitvorming?

Een voorbeeld:
De executive board van de WHO adviseerde de WHA om de ‘global strategy on digital health’ aan te nemen bij de 73e World Health Assembly in 2020, deze is aangenomen. 
Is de Tweede Kamer hierover geïnformeerd?

Jaarlijks vindt de World Health Assembly (WHA) plaats waarbij gezondheidsministers bijeenkomen en beslissingen worden genomen.
De agenda van de WHA wordt voorbereid door de Executive Board van de WHO, die daarbij voorstellen voor besluitvorming aan de WHA voordraagt.

Nieuw bericht:
Immunization 2030 bij WHA73 via een 'silence procedure' aangenomen

Global Strategy on Digital Health

Zo heeft de Executive Board voorgesteld om akkoord te gaan met de Global Strategy on Digital Health:

Lees “Besluitvorming en de World Health Organization” verder

Het voorzorgsprincipe en de verschoven bewijslast

Ruimte voor beleid om het zekere voor het onzekere te nemen

Op de website van WHO Europe staat dat de WHO met betrekking tot corona heeft gehandeld vanuit het voorzorgsprincipe:

“While WHO elaborated various scenarios, including severe events, and spoke of these in its documents and on its web site, the world was fortunate in that the pandemic turned out to be moderate in its effects”
“The world used the precautionary principle to protect lives, which has to be part of any security plan”



Bron: euro.who.int

Artikel 15 – verklaring van Rio

De precautionary principle is artikel 15 uit de verklaring van Rio uit 1992. Het bepaalt dat bij onvoldoende bewijs mag worden ingegrepen als er zorgen zijn over mogelijke schadelijkheid.
Bron: un.org

Artikel 15 in het verdrag van Lissabon

Dit artikel is opgenomen in artikel 191 van het verdrag van Lissabon (2007) en wordt als volgt toegelicht in het EU-document ‘Science for environment policy, the precautionary principle: decision-making under uncertainty’:



Bron: Europa.eu, pagina 4

In de samenvatting van ‘Communication from the Commission on the precautionary principle‘ staat onder meer:

‘ .. the producer, manufacturer or importer may be required to prove the absence of danger. This possibility must be examined on a case-by-case basis’:

Bron: eur-lex.europe.eu

Lees “Het voorzorgsprincipe en de verschoven bewijslast” verder

World Health Assembly 75

De 75e World Health Assembly vindt plaats van 22-28 mei 2022.

Ernst Kuipers antwoordde op 19 mei 2022 op vragen van Wybren van Haga over de Nederlandse inbreng tijdens de World Health Assembly:



Bron: Tweede Kamer

Op dinsdagochtend 24 mei staat (voorstel aanpassing van) de IHR2005 op de agenda, de bindende internationale gezondheidsregeling.
Zie hiervoor de bijlage A75/18 bij agendapunt 16.2 op de voorlopige inhoudelijke agenda:

Strengthening WHO preparedness for and response to health emergencies Proposal for amendments to the International Health Regulations (2005)”

In agendastuk A75/18 staan voorstellen tot wijziging, ingediend door de Verenigde Staten:


Bron: who.int, respectievelijk pagina 2 en pagina 5


Is bovenstaand agendastuk met voorstellen van de VS gedeeld met de kamerleden?

Wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over het onderhandelingsproces over een pandemieverdrag, door de International Negotiating Body? 
mede voorgezeten door directeur Internationale Zaken van VWS, Roland Driece - zie ook het bericht op Vraagtekens.net van 1 mei


Is de Tweede Kamer betrokken bij de keuze voor voordracht voor de directeur-generaal van de WHO, ingediend door Monique van Daalen, Permanent Vertegenwoordiger NL bij de VN?

Aanstelling Tedros Adhanom Ghebreyesus

Op dinsdagmiddag 24 mei wordt de directeur-generaal aangesteld, dit zal opnieuw Tedros Adhanom Ghebreyesus worden.
Alle Permanente Vertegenwoordigers die een nominatiebrief hebben ingediend hebben Tedros Adhanom Ghebreyesus voorgedragen, de meesten hebben hiervoor dezelfde tekst gebruikt:


Ref: GEV-CdP-181/2021
Bron: who.int + andere nominatiebrieven

Stukken International Negotiating Body

Stukken van de International Negotiating Body, over het onderhandelingsproces richting een pandemieverdrag, zijn te vinden op https://apps.who.int/gb/inb/


Update – antwoorden Kuipers – WHA75

Antwoorden van Ernst Kuipers op vragen van Wybren van Haga, 19 mei. Een selectie:




Bron: vragen: Tweedekamer.nl
antwoorden: Rijksoverheid.nl


Waarom wordt de Tweede Kamer in de regel achteraf geïnformeerd?

Waarom wordt alleen uitgegaan van mogelijke interesse van de Tweede Kamer in het werk van de WHO, 
en niet van interesse van de minister in de visie van de Tweede Kamerleden?

'Indien gewenst kunnen we een dergelijke werkwijze invoeren'
Waarom zou een dergelijke werkwijze niet gewenst zijn?
Wat is volgens de minister een wenselijke werkwijze?

Gaat het kabinet een andere werkwijze invoeren en de 
Tweede Kamer tijdig betrekken  bij alle supranationale besluitvormingsprocessen?


Pandemieverdrag | transparantie, inspraak en consequenties

Zie ook Wetgeving maatregelen infectieziektenbestrijding
parallelle ontwikkelingen
van 5 februari 2023

Regering en Tweede Kamer besteden vrij weinig aandacht aan de onderhandelingen van de WHO over een pandemieverdrag, het is dan ook lastig hier informatie over te vinden.
Van Haga en Van Houwelingen stelden kamervragen en Van Houwelingen diende een motie in tegen vaccinatieplicht als mogelijk gevolg van een pandemieverdrag, de motie werd aangenomen. In 2020 diende Anne Kuik een motie in voor een mondiale gezondheidsstrategie.

De huidige internationale gezondheidsregeling (IHR2005) is bindend, maar het lijkt erop dat een uitbreidend pandemieverdrag nationale overheden ook bepalingen zou kunnen opleggen, met minder beperkingen dan de IHR2005.
Vraagtekens.net heeft geprobeerd hierover, en over de onderhandelingen, informatie te vinden, en deelt hieronder de bronnen.

Vraagtekens.net geeft geen duiding of meningen, maar verzamelt officiële bronnen, stelt vragen en nodigt onderzoeksjournalisten en kamerleden uit dit nader te onderzoeken.

ZIE OOK
Wetgeving maatregelen infectieziektenbestrijding | parallelle ontwikkelingen
met verschillende relevante bronnen over de ontwikkelingen die momenteel gaande zijn
(update van 5 februari 2023)


Co-chair van WHO ‘s INB: Roland Driece (via Outi Kuivasniemi)


Wat is de rol van topambtenaren bij de onderhandelingen?
Wat is de rol van instituut Clingendael?
Wat is de rol van de Graduate Institute in Genève en het 'Governing Pandemics Initiative'?
(wordt verderop vermeld)

Wordt er in de kamer gedebatteerd over de inhoud en wenselijkheid van een pandemieverdrag?
Kan de Tweede Kamer invloed uitoefenen op de onderhandelingen?

Roland Driece co-chair
International Negotating Body

Wybren van Haga stelde op 18 februari schriftelijke vragen over de voorbereidingen voor onderhandelingen over een pandemieverdrag.
Hij vroeg onder andere:

Bron: Antwoorden, 23 maart 2022
(zonder vermelding van de naam Roland Driece)

Door de WHO is bekendgemaakt dat de Nederlander Roland Driece op 24 februari is gekozen als co-chair van de INB, de International Negotiating Body. Roland Driece is directeur Internationale Zaken bij het Ministerie van VWS.

Bron: WHO, 22 maart 2022
(Tedros vermeldt Roland Driece op 12 april in:

Public hearings regarding a new international instrument on pandemic preparedness and response,
1e video vanaf 5:50 over de treaty als ‘game changer’ , bij 7:25 melding Roland Driece)

Bij de Clingendael-event ‘Going Dutch on Global Health’ op 25 oktober 2021 formuleerde Roland Driece het verdrag als volgt ‘The treaty should of course be: ‘All the things we need'”, waarbij hij ook spreekt over ‘strenghten production capacity’ en het ‘World Local Production Forum’ waarbij Nederland partner is van de WHO:

vanaf 53:39
Lees “Pandemieverdrag | transparantie, inspraak en consequenties” verder