Vaccinindustrie | Publiek-Private Samenwerking in Nederland

29 oktober 2021

In februari stelde de overheid Hans Schikan aan als special envoy vaccins, hij zit o.a. in het topteam van Health-Holland, de naam van de Topsector Life Sciences & Health. Hij adviseert de overheid over ‘Hoe Nederland kan bijdragen aan de productie van COVID-19 vaccins’, zo staat vermeld in de brief ‘Stand van zaken COVID-19‘ van augustus.
Health-Holland is verweven met PharmInvestHolland (voor publiek-private samenwerking) en InvestInHolland. Dit is een netwerk waarvoor het NFIA internationale bedrijven aantrekt, dit ‘Netherlands Foreign Investment Agency’ valt onder het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Op de website van InvestInHolland zijn verschillende succesverhalen te lezen over bedrijven in Nederland en de aantrekkelijke mogelijkheden die Nederland te bieden heeft. In het succesverhaal over Pfizer legt Marc Kaptein uit dat er nauw wordt samengewerkt met universiteiten en dat de komst van de EMA naar Nederland de industrie een boost kan geven.

De verhuizing van het EMA van Londen naar Amsterdam in 2019 werd beschouwd als een impuls: nieuwe kansen voor de Topsector Life Science & Health, Health-Holland. Dit resulteerde in een actieprogrammaHealth-Holland was ook betrokken bij de economische missie naar Boston (2019), waar de overheden van Nederland en Boston het Transatlantic Life Sciences Partnership ondertekenden.

Hieronder brengt Vraagtekens.net een collectie bronnen over deze onderwerpen onder de aandacht in een tijdlijn. In het eerste deel staan bronnen over de privatisering van het productiedeel van het voormalige NVI (Nederlands Vaccin Instituut) en over de verkoop van het Antonie van Leeuwenhoekterrein, waar ook het RIVM is gevestigd. Bij de bronnen vanaf 2017 gaat het onder meer over publiek-private samenwerking en de regelgeving omtrent productie. Vraagtekens.net analyseert niet, maar verzamelt en nodigt onderzoeksjournalisten en anderen uit dit nader te onderzoeken.

Bij mobiele weergave is landscape modus aanbevolen

Vaccinindustrie | Publiek-Private SamenwerkingBronnen
2012 De Cyrus Poonawalla Group neemt het productiedeel van het NVI over (Nederlands Vaccin Instituut, voorheen onderdeel van het RIVM) en wordt hiermee eigenaar van het bedrijf Bilthoven Biologicals (BBio).
Partners: de Bill & Melinda Gates Foundation (BMGF), World Health Organization (WHO), United Nations Children Fund (UNICEF), Global Polio Eradication Initiative (GPEI).

M.b.t. de onderzoeksafdeling van het voormalige NVI (Intravacc) is regelmatig gesproken over privatisering, maar de privatisering is geannuleerd/opgeschort.
Bilthoven Biologicals, hoe het begon


Partners



Overheid.nl
2012/
2013
Oprichting stichting-Alt milieuvergunning USPB
“Na de verkoop van de vaccinproductiefaciliteiten van het NVI aan Bilthoven Biologicals B.V. en daarna de verkoop van het terrein, worden de terrein brede milieuvergunningen beheerd door Stichting Antonie van Leeuwenhoek-terrein (Stichting-ALt).”
Stichting-ALt.nl

Statuten
(html-versie)
2013/
2014
De Rijksoverheid verkoopt het Antonie van Leeuwenhoekterrein waar o.a. het RIVM is gevestigd, aan Bilthoven Biologicals (van de Cyrus Poonawalla Group).

(2014 transactie, zie PelsRijcken)
Utrecht Science Park Bilthoven

Pelsrijcken.nl
juni 2016HollandBio presenteert het plan ‘Life Sciences 2030’.
‘Het plan bevat een scenario om in 2030 bij de wereldtop in de life sciences te gaan behoren.’ HollandBio is de belangenvereniging van biotech-bedrijven in Nederland  
HollandBio

Health-Holland
dec 2016Kamerstuk 33567 | Oprichting Stiching Antonie van Leeuwenhoek-terrein, Edith Schippers
en het voornemen Intravacc te verzelfstandigen.

“Vermijden belangenverstrengeling.
Nadat de productiefaciliteiten van het Nederlands Vaccin Instituut (NVI) medio 2012 zijn verkocht aan Bilthoven Biologicals (Bbio) zijn de voormalige taken van het NVI op het gebied van Onderzoek en Ontwikkeling, na de opheffing van het agentschap NVI per 1 januari 2013, verdeeld over het RIVM en Intravacc.”  
Overheid.nl
2016Poonawalla Science Park B.V. (PSP) wordt eigenaar en beheerder van het terrein ‘Antonie van Leeuwenhoekterrein, waar o.a. het RIVM is gevestigd.  (Utrecht Science Park Bilthoven, idem als boven)

Cyrus Poonawalla, bio
2017Poonawalla Science Park B.V. gaat een samenwerking aan met Utrecht Science Park.
Het Antonie van Leeuwenhoekterrein krijgt de naam USPB, Utrecht Science Park Bilthoven

Organisaties op het USPB:
(USPB, idem als boven)


Stichting ALt, Organisaties
2017Oprichting PharmInvestHolland “om het R&D investeringsklimaat voor biofarmaceutische bedrijven in Nederland te versterken. Het breed gedragen initiatief is in 2017 opgericht onder de vlag van de Topsector Life Sciences & Health, Health-Holland.”
“PharmInvestHolland is niet verantwoordelijk voor het aantrekken van internationale bedrijven. Onder de noemer Invest in Holland vervult de Netherlands Foreign Investment Agency deze rol.”

Onder andere de Rijksoverheid, Health-Holland en Invest in Holland worden vermeld als deelnemer van PharmInvestHolland.

Zie ook: Pfizer success story‘A truly integrated part of the biotech ecosystem in the Netherlands
PharmInvestHolland

Flyer (2018):‘The Netherlands Europe’s most attractive and innovative biopharmaceutical industry environment’

InvestInHolland: About NFIA, Your One-Stop Shop for Success in the Netherlands
2018Oprichting Intravacc B.V. (plannen)
Verschillende kamerstukken over mogelijke privatisering Intravacc., o.a. van Bruno Bruins en Tamara van Ark
Eerstekamer.nl, dossier
2019Verhuizing van het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA) van Londen naar AmsterdamRijksoverheid
juli 2019Economische missie vanuit de overheid naar Boston voor partnerschap Nederland-Massachusetts.
Betrokken bedrijven kwamen uit de sectoren Life Sciences & Health, Robotics/Artificial Intelligence en Climate Resilience.
In het missieboekje staan ook Nederlandse universiteiten onder ‘company profiles’ vermeld.
Rijksoverheid,
via Web Archive

Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland, missieboekje
2019Transatlantic Life Sciences Partnership
Ondertekening van een samenwerkingsovereenkomst in ‘Life Sciences’ Nederland-Massachusetts.
In addition to the signatories, Health-Holland, MassBio, HollandBIO and the Henri A. Termeer Tribute Committee will provide support for accelerating the growth of their life sciences hubs and the global opportunities for their respective domestic research organizations and companies.
Health-Holland,

Innovation Quarter

Termeer Foundation

2019/
2020
Uitwerking ‘Actieprogramma voor Topsector Life Sciences & Health’. Op initiatief van EZK en VWS en naar aanleiding van de impuls door de komst van de EMA voor de sector (het actieprogramma vermeldt ook ‘belangrijke internationale partners’ als de WHO en de Bill & Melinda Gates Foundation).

Link naar Health-Holland bij de RVO (Rijksdienst voor ondernemend Nederland, over o.a. financiële steun bij Publiek-Private samenwerkingsverbanden, PPS)
Overheid.nl
en
Health-Holland (pdf)

(Rijksoverheid)
mei 2020Invest in Holland publiceert een succesverhaal over Bilthoven Biologicals
‘Knowledge-sharing leads to long-term success for BBio in the Netherlands

InvestInHolland
juli 2020‘How the Netherlands Became a Key Player for Vaccine Development’,
een informatieve blog op de website van InvestInHolland
InvestInHolland
2020Tijdelijke regeling afwijkende behandeling vergunningaanvragen gentherapie in verband met bestrijding COVID-19  Overheid.nl, maart Overheid.nl, juli
juli 2020Verordening (EU) 2020/1043 van het Europees Parlement en de Raad

“Op 17 juli 2020 heeft de Europese Commissie een Verordening gepubliceerd welke een dag later, op 18 juli 2020, van kracht is geworden. Door deze Verordening 2020/1043 zijn delen van de ggo-regelgeving buiten werking gesteld indien sprake is van klinisch onderzoek voor COVID-19. Zo is er geen ggo-vergunning nodig voor klinisch onderzoek naar curatieve of preventieve behandeling van COVID-19. Als gevolg van de Verordening 2020/1043 is de Nederlandse “Tijdelijke regeling afwijkende behandeling vergunningaanvragen gentherapie in verband met bestrijding COVID-19” buiten werking gesteld“  
Europa.eu

Loket gentherapie, RIVM

Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (CCMO)
juli 2020Europese Commissie presenteert EU-strategie voor vaccins
‘De regelgevingsprocessen zullen flexibel zijn, maar blijven robuust’
 
Europa.eu
(EU-vaccinstrategie nieuw)
aug 2020GAVI kondigt samenwerking met SII aan (Serum Institute of India, van Cyrus en Adar Poonawalla)

Geneva, 7 August 2020 – A new landmark collaboration between SII, the world’s largest vaccine manufacturer by volume, Gavi and the Bill & Melinda Gates Foundation will accelerate the manufacture and delivery of up to 100 million doses of COVID-19 vaccines for low- and middle-income countries (LMICs) as part of the Gavi COVAX AMC, a mechanism within the COVAX Facility.

Cyrus Poonawalla is ook eigenaar van Bilthoven Biologicals en van het Antonie van Leeuwenhoekterrein.
GAVI.org

SII
sept 2020Besluit Wob-verzoek contacten met farmaceuten, en naar aanleiding van bezwaar: Beslissing op bezwaar op besluit op Wob-verzoek over contacten met het farmaceutisch bedrijfsleven  Rijksoverheid.nl en Rijksoverheid.nl (besluit op bezwaar) Ministerie van EZK
nov 2020Kamerbrief over aankoop COVID-19 vaccins  Rijksoverheid.nl
nov 2020Invest in Holland publiceert een succesverhaal over Pfizer  ‘A truly integrated part of the biotech ecosystem in the Netherlands’

Invest in Holland
2020-2023INTERNATIONAL STRATEGY 2020-2023, Top Sector Life Sciences & Health
“The internationalisation strategy of the Top Sector Life Sciences & Health (LSH) 2020-2023 builds further upon the successful implementation of the strategy of the past five years. More focus and depth have been incorporated and new developments and opportunities, such as the location of the EMA in the Netherlands and the growing biotech sector, take a more prominent position to further strengthen the business climate.”  
Health-Holland
(o.a. pag.8 over samenwerking US en samenwerking China)
jan 2021Intravacc benoemt drie leden in de raad van commissarissen:
Nico Oudendijk (voorzitter), Bruno Bruins en Karin Dorrepaal.

Per 1 januari 2021 is Intravacc een zelfstandige vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (BV) geworden, een zogenoemde ‘beleidsdeelneming’ met De Staat der Nederlanden als enig aandeelhouder
Intravacc.
feb 2021Hans Schikan, met veel ervaring in de biopharma, start als special envoy vaccins. Hij zit in het topteam van Health-Holland, Topsector Life Sciences & Health

Rijksoverheid

(bio bij Pharvaris)
feb 2021Intravacc neemt moderne pilot productiefaciliteit in gebruik en start concept-design van multifunctionele vaccinfabriek  Intravacc
 mrt 2021Tamara van Ark beantwoordt kamervragen over de ontwikkelingen rondom de verkoop van Intravacc, zij geeft aan dat aandelen van Intravacc voorlopig in handen van de staat zijn.

Informatie op de website van Pels Rijcken (die adviseerde over o.a. Intravacc) over de Publieke Aandelen Monitor (PAM).

Marien de Jonge, broer van Hugo de Jonge, zit in de wetenschappelijke adviesraad van Intravacc
Overheid.nl

 



Intravacc, advisory board
mrt 2021Jaarrekening RIVM 2020
“Vaccinvoorraad
Het RIVM heeft diverse verplichtingen voor afname van vaccins bij leveranciers. Deze meerjarige contracten bevatten marktgevoelige informatie, waardoor omvang en looptijd van deze contracten niet in de jaarrekening kan worden vermeld.”  
Rijksoverheid, pdf
pag. 19
mrt 2021Rapport van Special Envoy Hans Schikan over mogelijkheden opschaling: 
‘Vaccins, van productie tot preparedness’  (Bijlage bij kamerbrief van 23 maart)
De VIG (Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen) wordt vermeld in een tabel met aanbevelingen, bij communicatie: ‘Beter begrip creëren rond vaccinproductie’

Leden van de VIG zijn onder meer Pfizer, Janssen en AstraZeneca
Rijksoverheid, rapport

Tweede Kamer , kamerbrief

HollandBio, +tabel met aanbevelingen
april 2021Stichting AL-t krijgt een vergunning voor het uitbreiden van het GGO-gebiedOverheid.nl, maart Overheid.nl, april (pdf) (GGO-vergunningverlening)
 juli 2021Pandemic preparedness Act now | bijlage bij brief Stand van zaken COVID-19, van Health-Holland

“Per mei 2021 richtte het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in het kader van onder andere pandemic preparedness een Interdepartementale Stuurgroep in, en een onafhankelijke Taskforce, onder leiding van special envoy vaccins Hans Schikan, met drie Werkstromen: ‘Voorkomen’, ‘Verbinden’ en ‘Voorbereiden’, de drie V’s. Het Werkspoor ‘Voorbereiden’”, met de Topsector Life Sciences & Health (LSH; Health-Holland) en haar Topteam in the lead, werd gevraagd om met spoed voorstellen te genereren voor vaccinproductiefaciliteiten en -capaciteit in ons land en bovendien de Minister en Stuurgroep te voorzien van adviezen omtrent die voorstellen.”

Tweede Kamer   (Of via de brief, 3e bijlage)  
aug 2021Brief ‘Stand van zaken COVID-19’ + bijlagen, Hugo de Jong
VWS stelt een taskforce aan en vraagt ‘Topsector Life Sciences & Health’ om voorstellen te doen voor vaccinproductie.
Deze Topsector heet ‘Health-Holland’, special envoy Hans Schikan is lid van het TopTeam van Topsector LSH, Health-Holland.

Tweede Kamer, brief met bijlagen

LinkedIn, Hans Schikan
sept 2021Beantwoording Kamervragen over de uitgelekte contracten met Pfizer
De contracten van Pfizer met Albanië en met Brazilië zijn uitgelekt (de ‘Pfizer-leak’). De inhoud van deze contracten leidde tot kritiek en ongerustheid. Pfizer-CEO van Latijns Amerika Carlos Murillo verklaarde onder ede dat Pfizer voor elk land dezelfde voorwaarden heeft gesteld in het leveringscontract. Het leidde in Nederland tot kamervragen, ingediend door Pepijn van Houwelingen. Hugo de Jonge vermeldt bij meerdere antwoorden dat afspraken uit de overeenkomsten onder de geheimhoudingsplicht vallen.
Rijksoverheid


Bron: Kamerstuk uit 2016, Overheid.nl. Oprichting Stichting Antonie van Leeuwenhoek-terrein, Edith Schippers



Bron:Kamerstuk 33567 nr. 8, 2016, Overheid.nl


Bron: Kamerstuk 34951 nr. A;1, 2018, Overheid.nl


bron: Kamerstuk 29477 nr. 628, 2019
, Overheid.nl


Bron: Rijksoverheid (archiefpagina, Wayback Machine)


Bron: Intravacc (persbericht over vaccinontwikkeling)



Bron: Health-Holland, Actieprogramma Topsector Life Sciences & Health


Bron: Tweede Kamer, Stand van zaken COVID-19, 13 augustus 2021



Bron: Cyruspoonawalla.com.
Eigenaar van o.a. Bilthoven Biologicals en het Utrecht Science Park Bilthoven, waar ook het RIVM is gevestigd
(via paardenraces en -fokkerij in aanraking gekomen met de vaccinindustrie).



Bron: ‘Vaccins van productie tot preparedness’ pag. 4,
bijlage bij brief Stand van zaken COVID-19, 23 maart 2021



Bron: belangenvereniging HollandBio, Life Sciences 2030, pag. 8


Kan publiek-private samenwerking worden beschouwd als geïnstitutionaliseerde belangenverstrengeling? 

Is er sprake van corporatisme?

Waarom is er in de brieven Stand van zaken COVID-19 een focus op vaccinatie, en niet op medicatie?

Is het overheden toegestaan om geheime afspraken met bedrijven te maken?

Bron: RIVM, pdf pag.19


Bron: Rijksoverheid


Bron: uitgelekt contract Pfizer-Albanië. Pfizer-CEO van Latijns Amerika Carlos Murillo verklaarde onder ede dat Pfizer voor elk land dezelfde voorwaarden heeft gesteld in het leveringscontract. Bij Beantwoording Kamervragen over de uitgelekte contracten met Pfizer, waarin Hugo de Jonge zich bij de beantwoording van meerdere vragen beroept op de geheimhoudingsplicht die op de overeenkomt met Pfizer rust

Europarlementariër Cristian Terheş toont vrijgegeven contracten waarin grote delen zijn weggelakt tijdens een persconferentie op 28 oktober 2021:


Bron: health-holland.com

Verenigde Naties en World Economic Forum | Agenda 2030 & de Great Reset

Wat is het verband en wat is de positie van de Nederlandse overheid?

Translation tool in sidebar->

Agenda 2030 is op 1 januari 2016 voor de VN-lidstaten in werking getreden (Agenda 2030 staat ook bekend als de “Sustainable Development Goals”, de SDG’s).
Vraagtekens.net zocht naar de relatie tussen de Verenigde Naties en het World Economic Forum en tussen Agenda 2030, de Great Reset en Build Back Better en vond onder meer:

  • Sinds 2017 organiseert het World Economic Forum jaarlijks Sustainable Development Impact Summits in het kader van Agenda 2030, parallel aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.
  • Sinds juni 2019 werken VN en WEF officieel samen aan het versneld implementeren van de Sustainable Development Goals. Zij hebben hiervoor een samenwerkingsovereenkomst ondertekend.
  • De titel van de sustainable development impact summit van het WEF in 2020 (parallel aan de 75e Algemene Vergadering van de VN) was: ‘Realizing a ‘Great Reset’ for Sustainable Development’
  • Stef Blok en Sigrid Kaag schrijven in een kamerbrief over de opening van bovengenoemde 75e Algemene Vergadering van de VN: “De COVID-19 pandemie werd bestempeld als crisis en als kans: ‘A chance to Build Back Better’.

Onder de afbeelding staat een tijdlijn met ontwikkelingen, documenten en publieke uitingen (een selectie) over onder meer de volgende thema’s: Agenda 2030, Great Reset, vierde industriële revolutie, multistakeholder governance, Global Health en Build Back Better.

Onder de tijdlijn volgt een aantal vragen met als kern:
Kan de Great Reset worden beschouwd als de praktische uitvoering van Agenda 2030 en, zo ja, staat VN-lidstaat Nederland hierachter?
Wie bepaalt wat moet worden herstart en wat ‘beter’ inhoudt bij een Great Reset volgens het principe Build Back Better?

https://www.weforum.org/agenda/2019/09/un-sustainable-development-goals/
©UN
De ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst tussen de Verenigde Naties en het World Economic Forum (13 juni 2019) voor het samen versneld implementeren van Agenda 2030. v.l.n.r. Børge Brende, Klaus Schwab, Antonio Guterres, Amina J. Mohammed
STRATEGIC PARTNERSHIP FRAMEWORK
(Amina J. Mohammed was in 2015 co-chair van de Global Agenda Council on Sustainable Development van het WEF)

9 juni 2021

Bij mobiele weergave is landscape modus aanbevolen


1992-
2016

 

juni
1992

Agenda 21 wordt gelanceerd tijdens de VN-conferentie in Rio de Janeiro.

In 2016 komt hier Agenda 2030 uit voort, als mijlpaal binnen het plan voor de 21e eeuw

1998

Oprichting van de UN Foundation door Ted Turner. De UN-Foundation wordt een belangrijke financier bij Agenda 21

overzicht van UN Foundation partners, waaronder de Rockefeller Foundation, Bloomberg, BMGF, Johnson & Johnson, Pfizer, Merck

1999

Document van de Rockefeller Foundation “Resourcing Public Health in the 21st Century: Human Resource Development in a Global Environment” op de website van de WHO

Update: Nog te lezen via deze archiefpagina
2000 Lancering van de vaccine alliance GAVI bij de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum.

Foundation Partners
: de Bill and Melinda Gates Foundation (BMGF), World Bank, World Health Organization, Unicef
2002 Lancering van de Global Fund to Fight Aids, TB and Malaria (The Global Fund) bij de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum
De BMGF is ‘key partner

 2005

Bill Clinton wordt gezien als de eerste die de term Build Back Better gebruikt, tijdens een conferentie van de OCHA.
(Hier te lezen op de website van de VN, hij was destijds de ‘United Nations Special Envoy on Tsunami Recovery’)

2005

De WHO (agentschap van de VN) neemt op 23 mei de IHR2005 aan, de juridisch bindende internationale gezondheidsregeling.

2010

De Rockefeller Foundation en Global Business Network publiceren het document Scenarios for the Future of Technology and International Development
. “The Rockefeller Foundation, [1998-2013] & Global Business Network. All rights reserved.”

Het document staat ook wel bekend als Lockstep en gaat over de impact van technologische ontwikkelingen beschreven in scenario’s voor de toekomst. Één van de scenario’s gaat over een pandemie en de daarop volgende controlestaat (archive.org).

2013

WHO-publicatie “BUILDING BACK BETTER Sustainable mental health care after emergencies”

2014

Lancering van de Global Health Security Agenda (GHSA), waarvan ook Nederland lid is – member commitments.
“De GHSA is een nieuw forum voor internationale bio-veiligheid, met een duidelijke focus op infectieziekten met een pandemische dreiging. Samen met de WHO stimuleert het landen om hun eigen actieplannen voor deze infectieziekten te maken.”, uit het adviesrapport “Global Health

2014

De World Bank publiceert het artikel How to Develop Effective Disaster Recovery Programs – Lessons from Vulnerable Countries met daarin de term Build Back Better en een verwijzing naar de Global Facililty for Disaster Reduction and Recovery, de GFDRR

2016

 

1 jan
2016

Inwerkingtreding Agenda 2030, onderdeel en mijlpaal van Agenda 21, zoals in september 2015 overeengekomen door de VN-lidstaten
Transforming our world: the 2030 AGENDA for Sustainable development
Nederlandstalige versie

1 jan
2016
International Health Regulations 2005, de derde editie, wordt gepubliceerd

15 jan
2016

Klaus Schwab publiceert het boek ”The Fourth Industrial Revolution” (4iR).
Dit was ook het thema van de WEF-conferentie van 2016. Deze WEF-video uit 2016 beschrijft verandering van de mens als natuurlijk concept in een high-tech supermens. Klaus Schwab zegt in deze video dat de 4iR ons zal veranderen.

sept
2016

Oprichting en eerste bijeenkomst van de Global Parliament of Mayors (GPM, gehuisvest in Den Haag, ondertekening in december 2015 door Benjamin Barber en Jozias van Aartsen).
Statuten GPM over het ondersteunen van de Sustainable Development Goals.
Van Aartsen bij UN Radio in feb 2016
(WEF verwijst naar de GPM in het artikel “Cities, not nation states will determine our survival” en beschrijft de verschuiving naar glocal governance ook als de ‘devolution revolution’)

2017

 
19 jan
2017
Lancering van de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) bij de jaarlijkse bijeenkomst van het WEF. Eerste investeringen in CEPI komen van de BMGF, Welcome Trust en de overheden van Noorwegen, Duitsland en Japan.

maart
2017

WEF opent haar eerste Center for the Fourth Industrial Revolution in San Francisco (C4iR). (pdf over C4iR). Naast centra in de USA, India en Japan zijn er “affiliate centers

19/20 mei
2017
Gezondheidsministers van de G20-landen, WHO en World Bank houden“The 5C Health Emergency Simulation Exercise” tijdens de G20 van 2017. De vijf c’s staan voor communication, collaboration, contributions, coordination and compliance. Het wordt gehouden in Berlijn, Duitsland heeft in 2017 voorzitterschap over de G20.
Playlist van het Duitse ministerie van volksgezondheid over deze TTX (Table Top Excercise)

18-19 sept
2017

De eerste Sustainable Development Impact Summit van het WEF vindt plaats, in het kader van Agenda 2030 en parallel aan Algemene Vergadering van de VN,.
Uitleg over de Sustainable Development Impact Summit door WEF (blauwe kader halverwege de pagina): It’s an annual meeting featuring top examples of public-private cooperation and Fourth Industrial Revolution technologies being used to develop the sustainable development agenda.

18 sept
2017

President van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties Miroslav Lajcak spreekt tijdens de WEF Sustainable Development Impact Summmit over de mijlpaal Agenda 2030: It drew a final line under the model created in 1945. Even though the UN was created exclusively by states, it now works for, and with, many different actors”

2018

 

januari
2018

Gavi (en haar GAVI INFUSE platform voor global immunisation) beschrijft zichzelf als de eerste non-profit partner van het Center for the Fourth Industrial Revolution

januari
2018

Koningin Maxima lanceert in Davos de ‘CEO Partnership for Economic Inclusion’ (CEOP)
vanuit haar rol als ‘Speciale pleitbezorger van de VN secretaris-generaal voor inclusieve financiering voor ontwikkeling’.
Sinds de COVID-19 crisis spreekt zij regelmatig met CEO’s
Zie ook Early Lessons from the CEO Partnership for Economic Inclusion

mei
2018

Ondertekening van de Strategic Partnership Framework VN en World Bank

mei
2018

De WHO en de World Bank lanceren de Global Preparedness Monitoring Board (GPMB) The Board will monitor emergency preparedness across national governments, UN agencies, civil society and the private sector. It will report annually on adequacy of financing, progress on relevant research and development, and the strength of health crisis preparedness at the global, regional and national levels.
Sigrid Kaag maakt deel uit van de GPMB als één van de board members

juni
2018

VWS ontvangt een Adviesrapport over “Global Health” (zie ook Belangenverstrengeling door financiering van gezondheidsbeleid?) waarin ook commentaren zijn opgenomen van WHO, GHSA, CDC, AusAid, USAID. “

juli
2018

Opening van een Center for the Fourth Industrial Revolution in Japan – WEF-artikel: “Japan to take lead in Fourth Industrial Revolution”

augustus
2018

Lancering van de SDG Media Compact.
Act is ‘founding signatory’ bij de SDG Media compact (ACT-leden, waaronder RTL).

Nederlandstalig artikel van de Verenigde Naties over de SDG Media Compact: “TV maakt een verschil tijdens de COVID-19-pandemie
“Terwijl we samenwerken om de COVID-19-pandemie te overwinnen, en om beter te herstellen, speelt de tv-industrie een cruciale rol om mensen wereldwijd op de hoogte te houden van nauwkeurige en wetenschappelijk onderbouwde feiten. De tv-industrie moet daarbij oplossingen aanreiken en hoop bieden”

oktober
2018

Opening van een Center for the Fourth Industrial Revolution in India

oktober
2018

Global Parliament of Mayors kondigt samenwerking met WHO, World Bank en WEF aan aangaande gezondheidsbeleid (pag. 20)

november
2018

Publicatie van de Global Health Security Agenda (GHSA) 2024 Framework met doelen voor de periode 2019-2024 voor de aangesloten landen.
“The WHO, the Food and Agriculture Organization (FAO), OIE, and the World Bank play a key role in advising GHSA efforts”

2019

 

mei
2019

De Adviesraad internationale Vraagstukken, o.l.v. Jaap de Hoop Scheffer, geeft het adviesrapport “Duurzame ontwikkelingsdoelen en mensenrechten een noodzakelijk verbond” uit en pleit voor een multistakeholder benadering “Agenda 2030 kan alleen slagen als wereldwijd en nationaal een veelvoud van actoren samenwerken en voldoende financiële middelen beschikbaar zijn. Hieronder vallen overheden, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en burgers”

juni
2019

Strategic partnership framework VN en WEF. De VN en het WEF gaan officieel samenwerken voor de implentatie van Agenda 2030.
Overeenkomst ondertekend door Amina J. Mohammed (plaatsvervangend secretaris-generaal van de Verenigde Naties) en Børge Brende (President World Economic Forum)
Link naar de overeenkomst

(Amina J. Mohammed was in 2015 vicevoorzitter van de Global Agenda Council on Sustainable Development van het WEF)

sept
2019

De Global Preparedness Monitoring Board publiceert het rapport ‘A world at risk’

18 okt
2019
John Hopkins Center for Health Security, World Economic Forum en de Bill and Melinda Gates Foundation organiseren Event 201, een simulatie van de uitbraak van een coronavirus en de reactie hierop, waaronder de strijd tegen desinformatie
Hieruit vloeien aanbevelingen voort waar later naar wordt verwezen in het rapport ‘A World in Disorder‘ van de Global Preparedness Monitoring Board (GPMB, met board member Kaag, opgericht door de WHO en de World Bank)

december
2019

Davos Manifesto voor ‘Stakeholder Capitalism. “We should seize this moment to ensure that stakeholder capitalism remains the new dominant model”. 

2020

 
16 jan
2020
Het World Economic Forum publiceert het artikel: ‘Hundreds of millions of workers need reskilling. Where do we start?’
Four steps to reskill workers and prepare them for the Fourth Industrial Revolution
22 jan
2020
Speciaal Pleitbezorger van de Verenigde Naties, Koningin Maxima, ontmoet in Davos de CEO’s van het CEOP (CEO Partnership for Economic Inclusion):
UN Special Advocate Queen Máxima Promotes Financial Inclusion at World Economic Forum .
22 jan
2020
Het World Economic Forum lanceert in Davos het Sustainable Markets Initiative, een samenwerking tussen Prince Charles en het World Economic Forum. (op 3 juni 2020 zullen het World Economic Forum en het Sutainable Markets Initiative samen de Great Reset lanceren)

22 jan
2020

WEF lanceert de “Reskilling Revolution 2030” voor de banen van de toekomst. Launch met o.a. Peter Hummelgaard (Deense minister van werkgelegenheid, zie ook okt 2020 en april 2021) met terminologie die terugkeert bij WEF’s Jobs Reset summits van 2020 en 2021 en de Davos Agenda 2021

The Reskilling Revolution: Better Skills, Better Jobs, Better Education for a Billion People by 2030

11 maart
2020
WEF start het COVID-19 Action Platform
"In response to this emergency, the World Economic Forum, acting as partner to the World Health Organization (WHO), has launched the COVID Action Platform. The platform is intended to catalyse private-sector support for the global public health response to COVID-19, and to do so at the scale and speed required to protect lives and livelihoods, aiming to find ways to help end the global emergency as soon as possible."
2 april
2020
World Bank lanceert First Operations for COVID-19 (Coronavirus) Emergency Health Support, Strengthening Developing Country Responses. (Documentenlijst over dit project)
Vermelde einddatum van het project is 31 maart 2025.
Lijst met COVID19-projecten van de Wereldbank.

20 april
2020

Het Global Parliament of Mayors beschrijft grote veranderingen in steden voor de langere termijn in “Redesigning the covid-19 city
Zie ook "De COVID19-stad"

24 april
2020
Lancering van de Access to covid19-tools (ACT) accelerator door BMGF, CEPI, Gavi, Global Fund, UNITAID, Wellcome Trust, WHO en ondersteund door de EU
COVAX van CEPI, GAVI en WHO speelt hierbij een belangrijke rol

5 mei
2020

De Rockefeller foundation publiceert het artikel The Rockefeller Foundation Welcomes New WHO Hub for Pandemic and Epidemic Intelligence
De Rockefeller foundation is een belangrijke partner (en wordt vaak genoemd als de oprichter van) de World Health Organisation

28 mei
2020

Ursula von der Leyen spreekt in haar speech “Speech by President von der Leyen at the UN High-Level Event on Financing for Development in the Era of COVID-19 and Beyond” over “Build Back Better” (video)

3 juni
2020

Klaus Schwab en Prince Charles lanceren de Great Reset: How the world can ‘reset’ itself after COVID-19(World Economic Forum in samenwerking met het Sustainable Markets Initiative). Er vindt een ‘twin summit’ over de Great Reset plaats

Great Reset Launch session met o.a. Schwab, Guterres, Charles, Georgieva

Speech van directrice van het IMF, Kristalina Georgieva, over de Great Reset

16 juni
2020

De term Build Back Better staat in een artikel van de Rockefeller Foundation. We must build back better: urban resilience can show us how.
(De Rockefeller investeert veel in (steden-)netwerken via o.a. GSN networks (zie laatste pagina))

19 juni
2020

De Rockefeller foundation publiceert het artikel Rebuilding Towards the Great Reset: Crisis, Covid-19, and the Sustainable Development Goals

juli
2020

Publicatie van het boek: COVID-19: The Great Reset, geschreven door Klaus Schwab en Thierry Malleret.”The first policy book on the covid crisis globally”.
In het boek en in een begeleidend artikel van dezelfde dag (14 juli) komen we de term “Build Back Better” tegen.

juli
2020

Videoboodschap door António Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, on COVID-19 and the Arab Region: An Opportunity to Build Back Better.

aug
2020

Ook de VN publiceert over de vierde industriële revolutie: The Fourth Industrial Revolution Combatting COVID-19: The Role of Smart and Sustainable Cities

14 sept
2020
De Global Preparedness Monitoring Board publiceert het rapport “A World in Disorder”

18 sept
2020

Mark Rutte, Stef Blok, Sigrid Kaag en Koningin Maxima nemen deel aan de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Mark Rutte spreekt o.a. over het belang van de multilaterale wereldorde en versterking van de WHO.
Stef Blok en Sigrid Kaag schrijven in een kamerbrief over de opening van de Algemene Vergadering
“De COVID-19 pandemie werd bestempeld als crisis en als kans: ‘A chance to Build Back Better’.

21-24 sept
2020

Het vierde World Economic Forum Sustainable Development Impact Summit vindt plaats.
Thema: “Realizing a Great Reset for Sustainable Development.”

30 sept
2020

Eurocities organiseert de event “Building back better: A stronger social Europe – What role for cities?

15 okt
2020

IMF-meeting – directrice Kristalina Georgieva spreekt over “Building Forward Better”, dat beter zou zijn dan de prepandemische wereld en wil dit “Bretton Woods-moment” aangrijpen voor hervormingen (tekst).

20-23 okt
2020

De eerste Jobs Reset Summit, (uitkomsten)
Video met minister Peter Hummelgaard over hoe Denemarken Denen, die door de lockdown hun werk zijn kwijtgeraakt, omschoolt voor de banen van de toekomst

25 okt
2020

G20 2020 Financial Inclusion Action Plan, ihkv Agenda 2030 met voorwoord van “UNSGSA Koninging Maxima toelichting Koningshuis (o.a. over financiering door de BMGF)

26 okt
2020

Event “Building Better for the Next Pandemic” van De Global Health Security Agenda (GHSA), gehost door de WHO

26 nov
2020

Mark Rutte bedankt Klaus Schwab voor het toesturen van zijn boek “Covid-19 The Great Reset” en schrijft in zijn brief o.a. “Amidst the challenge of combatting the COVID19-pandemic, we also have an obligation to build back better” ” Your book provides us a worrying, thus hopeful analysis for a better future” (zie pag.15)

antwoorden op kamervragen

2021

 

januari
2021

Davos Agenda 2021 en de Rise of stakeholder capitalism
– Koningin Maxima spreekt namens de VN (als UNSGSA) bij de sessie over het thema ‘Resetting Digital Currencies’
– Kristina Georgieva spreekt als directrice van het IMF over de implementatie van stakeholder capitalism
– Klaus Schwab publiceert het boek “Stakeholder Capitalism – A Global Economy that Works for Progress, People and Planet” bij Davos2021

april
2021

Denemarken en het centrum voor de vierde industriële revolutie gaan een partnerschap aan voor de bevordering van de vierde industriële revolutie in Denemarken. De overeenkomst wordt omschreven als de eerste met een Europees land.

mei
2021
De Verenigde Naties publiceren het document: “Partnerships in response to covid-19 – Building Back Better” waarin onder andere gesproken wordt over nationale “Partnership Accelerator workshops
One of the key objectives of the Partnership Accelerator is to bolster effective country driven partnerships and partnership platforms in support of SDG implementation, including through national partnership workshops.
mei
2021
SDG-Nederland: “Een regeerakkoord zonder de SDG’s als compas accepteren we niet
21 mei
2021
Rome Declaration wordt aangenomen bij de Global Health Summit. “Recognise the very damaging impact of the pandemic on progress towards achieving the Sustainable Development Goals (SDG). We reaffirm our commitment to achieving them to strengthen efforts to build back better (as in UNGA resolution, 11th September 2020), and to the International Health Regulations 2005 (IHR)”
Ursula von der Leyen beschrijft een relatie tussen klimaatverandering en pandemieën tijdens de persconferentie

1-2 juni
2021

De tweede Jobs Reset Summit van het World Economic Forum waar onder andere wordt gesproken over global tax

11-13 juni
2021

De G7 houdt een summit in Carbis Bay, VK
Samenvatting: Our Shared Agenda for Global Action to Build Back Better

20-23 september
2021

Het WEF organiseert de vijfde Sustainable Development Impact Summit: Shaping an Equitable, Inclusive and Sustainable Recovery, met op donderdag 23 augustus de meeting ‘Shaping Future Food Systems’

23 september
2021

De VN organiseren de UN Food Systems Summit

oktober
2021

De Global Preparedness Monitoring Board publiceert het rapport ‘From Worlds Apart to a World Prepared’

Translation tool in sidebar

Rijksoverheid over financiering SDG’s:


Fragment uit Adviesrapport “Duurzame ontwikkelingsdoelen en mensenrechten een noodzakelijk verbond“, voorzitter Jaap de Hoop Scheffer:


Miroslav Lajcak, president van de Algemene Vergadering (2017) van de Verenigde Naties, tijdens de eerste WEF Sustainable Development Impact Summit:

Het World Economic Forum over de vierde industriële revolutie en het nieuwe boek van Klaus Schwab (2016):

Uit COVID-19: The Great Reset van Klaus Schwab en Thierry Malleret:


Uit brief van minister van Buitenlandse Zaken, Stef Blok, aan de voorzitter van de Tweede Kamer:

https://www.weforum.org/agenda/2019/09/un-sustainable-development-goals/

Verslagen van Sustainable Development Impact Summits:
SD Impact Summit 2017 (eerste)
SD Impact Summit 2018
SD Impact Summit 2019
SD Impact Summit 2020Realizing a ‘Great Reset’ for Sustainable Development”


naar aanleiding van de aanvraag voor een debat over “Build Back Better” in de Tweede Kamer

  1. Wat is de relatie tussen de Verenigde Naties en het World Economic Forum?
  2. Kan het WEF worden beschouwd als een politieke speler?
    Zo ja, is dit wenselijk?
  3. Wat is de relatie tussen Agenda 2030, de vierde industriële revolutie, de Great Reset en Build Back Better?
    – Als de Great Reset de praktische uitvoering is van Agenda2030, is dit dan wenselijk?
  4. Hoe verhouden de Verenigde Naties (+WHO), de VN-lidstaten, de Rockefeller Foundation, het World Economic Forum, het IMF, de G20, de World Bank, de BMGF, het Koningshuis, burgemeesters, de Nederlandse overheid en de vele verschillende ‘actoren’ in de ‘multistakeholder governance’ zich tot elkaar en tot de burger?
  5. Hebben de VN-lidstaten na de inwerkingtreding van Agenda 2030 in 2016 nog grip op de betreffende besluitvormingsprocessen?
  6. Wat is de invloed van de parlementaire democratie op deze mondiale besluitvormingsprocessen en wat is de invloed van deze mondiale besluitvormingsprocessen op het leven van de Nederlandse burger/kiezer?
  7. Zijn public-private partnership en multistakeholder governance te beschouwen als een vorm van geïnstitutionaliseerde belangenverstrengeling?
    Zo ja, is dit wenselijk?

De COVID19-stad

Op 20 april 2020 publiceert de Global Parliament of Mayors (GPM) op haar website het artikel ‘Redesigning the COVID-19 city‘. Hierin worden ingrijpende gevolgen voor de stad toegeschreven aan COVID-19 en wordt gesteld dat dit slechts het begin is van jaren van infectieziekten. Hierna worden negen waarschijnlijke trends in de komende maanden en jaren omschreven in de stad van het COVID-19 tijdperk. Het gaat hierbij om ingrijpende veranderingen met betrekking tot infrastructuur, het voortbestaan van bedrijven, sociale omgang, werkomstandigheden, voedselproductie, privacy, mensenrechten, democratie, luchtkwaliteit en geestelijk welzijn.

De GPM werd opgericht in 2016 in Den Haag. In 2017 schreef het World Economic Forum in het het artikel ‘Cities, not nation states, will determine our future survival. Here’s why’: “A new coalition called the Global Parliament of Mayors is also urging cities everywhere to take advantage of the devolution revolution. After all cities no longer need to wait and ask for permission to exert their urban sovereignty.”

Nederlandse burgermeesters die aangesloten zijn bij het Global Parliament of Mayors zijn Hubert Bruls, Femke Halsema, Sharon Dijksma* en Ahmed Aboutaleb. Het secretariaat van het  GPM is gevestigd in het Haagse stadhuis en voormalig voorzitter Jozias van Aartsen is erelid.
*Ten tijde van het vermelde artikel over de COVID19-stad waren Jan van Zanen en Peter den Oudsten lid van de GPM, Sharon Dijksma heeft zich later aangesloten.

Bron: The Hague Declaration 2016, Global Parliament of Mayors


De Global Parliament of Mayors werkt samen met o.a. de World Health Organization, de Wereldbank en het World Economic Forum aangaande gezondheidsbeleid:
Bron: Empowering cities as drivers of change, pag.20
Global Parliament of Mayors, 2018

Zie ook
‘Informed consent en quarantaine | gemeenten zijn verantwoordelijk’
over de belangrijke rol van gemeenten door de Wet Publieke Gezondheid.
Uit het verslag van de GPM-summit van november 2019Empowering cities for the 2020s decade of change‘.
Vraagtekens

Waarom ging het Global Parliament of Mayors in april 2020 al uit van een langdurige periode van pandemieën en van veranderingen in de 'COVID19-stad' voor de lange termijn?

Hoe verhouden de bevoegdheden van burgemeesters van dit netwerk zich tot de bevoegdheden van de landelijke overheid? 

Waarom is er zo weinig transparantie over het bestaan van de Global Parliament of Mayors, de projecten waar de GPM zich mee bezighoudt en de rol van corporaties, de Wereldbank en het World Economic Forum bij activiteiten van de GPM? 

Waarom is er zo weinig bekend over de (activiteiten van) vele verschillende mondiale stedennetwerken?
Bronnen

Uit ‘Redesigning the COVID19-city’

Global Parliament of Mayors, 20 april 2020:


“But this is just the beginning: We can expect waves of infectious disease outbreaks for years until we have a vaccine and strong antiviral options.
..
After saving lives, an important question facing every mayor is what does a city look like in the COVID-19 era? We identified nine trends that are likely to play out in the months and years ahead.
First, the places where people congregate — from sports arenas to shopping malls and — will be smartly retrofitted for social distancing. Some are already offering virtual and augmented reality alternatives. We can expect these trends to continue speeding up.
Second, the shift to online retail will be accelerated. Most stores selling products — from computers to car parts — are moving to cyberspace. Although some of them will recover, the pandemic could be terminal for those that could not survive prolonged supply and demand shocks. Sadly, smaller businesses are most at risk despite being the very assets that contribute to city identity and character.”
..
“Fifth, privacy and politics will be deeply affected, and mostly for the worse. China is pioneering massive surveillance in the name of population health and marketing its expertise to other nations. COVID-19 not only threatens to disrupt elections and public demonstrations, but intrusive technological responses could rapidly overwhelm other human rights as well.
..
All of these COVID-19 trends are reinforcing the central place of digital connectivity, and cyber security, and the functions of residential areas where people live and work. They also underline the ways in which cities need to reimagine their overall vision and design. We can expect to see new urban design standards that combine crisis response with long-term, equitable benefits for society and the environment. The example of Amsterdam stands out, as it moves toward a city planning model built on “doughnut economics.”

 
Bron:
https://globalparliamentofmayors.org/redesigning-the-covid-19-city/
Screenshot
Lees “De COVID19-stad” verder

Doodsoorzaken


Wat is de waarde van sterftecijfers bij coronastatistieken als eventuele comorbiditeiten hierbij niet worden gespecificeerd?

Bij sterftecijfers met COVID-19 als officiële doodsoorzaak kan het gaan om een combinatie van oorzaken, met uitzondering van een hartaanval of een ongeluk.
Hieronder twee bronverwijzigingen hierover, van het CBS en de WHO:

Van de website van het CBS:

Doodsoorzaak

Met de doodsoorzaak wordt de onderliggende doodsoorzaak bedoeld. De onderliggende doodsoorzaak is (a) de ziekte of aandoening waarmee de reeks van gebeurtenissen die uiteindelijk het overlijden van de persoon veroorzaakte een aanvang nam of (b) de omstandigheden van het ongeval of geweld dat het letsel waardoor de persoon overleed veroorzaakte. De doodsoorzaak wordt gecodeerd volgens internationaal afgesproken ICD-10 codes van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).Voor COVID-19 (Corona Virus ziekte 2019) zijn nieuwe codes uitgegeven.

Classificatie en codering COVID-19 volgens richtlijnen WHO

Nieuwe ICD-10-codes voor COVID-19: 
• U07.1 COVID-19, virus geïdentificeerd 
• U07.2 COVID-19, virus niet geïdentificeerd 
o Klinisch-epidemiologisch gediagnosticeerde COVID-19 
▪ Waarschijnlijk COVID-19 
▪ Vermoedelijke COVID-19


Hoewel beide categorieën, U07.1 (COVID-19, virus geïdentificeerd) en U07.2 (COVID-19, virus niet geïdentificeerd), geschikt zijn voor doodsoorzaakcodering, wordt erkend dat in veel landen de laboratoriumbevestiging van COVID-19 níét wordt vermeld op het doodsoorzaakformulier. Bij gebrek aan dit detail wordt aanbevolen, alleen voor gebruik in de doodsoorzaakregistratie, om COVID-19 voorlopig te coderen als U07.1, tenzij dit wordt vermeld als “waarschijnlijk” of “vermoedelijk”. In dat geval wordt de doodsoorzaak gecodeerd als U07.2.

Definitie overlijden aan COVID-19

Om COVID-19-sterfte goed in kaart te brengen wordt voor statistische doeleinden een overlijden als gevolg van COVID-19 gedefinieerd als een overlijden aan een klinisch compatibele ziekte, in het geval van bevestigde of vermoedelijke/waarschijnlijke COVID-19, tenzij er een duidelijke andere doodsoorzaak is die niet gerelateerd kan zijn aan COVID-19 (bv. lichamelijk letsel door een ongeluk). Er mag geen periode van volledig herstel van COVID-19 zijn tussen ziekte en overlijden.


Bron:
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2021/05/bijna-13-duizend-coronadoden-tot-1-november-2020/doodsoorzaak

Van de website van de WHO:


Emergency use ICD codes for COVID-19 disease outbreak

The COVID-19 disease outbreak has been declared a public health emergency of international concern.

•          An emergency ICD-10 code of ‘U07.1 COVID-19, virus identified’ is assigned to a disease diagnosis of COVID-19 confirmed by laboratory testing.
•          An emergency ICD-10 code of ‘U07.2 COVID-19, virus not identified’ is assigned to a clinical or epidemiological diagnosis of COVID-19 where laboratory confirmation is inconclusive or not available.
•          Both U07.1 and U07.2 may be used for mortality coding as cause of death. See the International guidelines for certification and classification (coding) of COVID-19 as cause of death following the link below.
•          In ICD-11, the code for the confirmed diagnosis of COVID-19 is RA01.0 and the code for the clinical diagnosis (suspected or probable) of COVID-19 is RA01.1.

Bron:
https:/www.who.int/classifications/classification-of-diseases/emergency-use-icd-codes-for-covid-19-disease-outbreak


INTERNATIONAL GUIDELINES FOR CERTIFICATION AND
CLASSIFICATION (CODING) OF COVID-19 AS CAUSE OF
DEATH’
(pdf)

Bron: WHO