IHR & pandemiewet
WPG & Staats(nood)- en crisisrecht

Er zijn verschillende ontwikkelingen gaande met betrekking tot nieuwe richtlijnen en wetgeving. Het gaat hierbij om zowel internationale als nationale ontwikkelingen. De ontwikkelingen kunnen grote gevolgen hebben voor de relatie tussen burgers en overheden en voor de relatie tussen nationale overheden en de supranationale World Health Organization van de Verenigde Naties. De komende tijd worden bevoegdheden voor het treffen van maatregelen in het kader van infectieziektenbestrijding in wetgeving opnieuw geformuleerd.
Hieronder volgen verschillende relevante bronnen over de ontwikkelingen die momenteel gaande zijn (+ extra bronnen met achtergrondinformatie).

Ontwikkelingen

INTERNATIONAAL (tijdlijn)
–Pandemieverdrag: de International Negotiating Body (met de Nederlandse topambtenaar Roland Driece als co-chair) houdt zich bezig met onderhandelingen voor een pandemic treaty (documenten)
–International Health Regulations: een Review Committee bekijkt voorstellen voor aanpassingen van de IHR2005 m.b.t. tot onder andere surveillance, bestrijding van ‘desinformatie’ en IHR-verplichtingen waarvoor landen door de WHO ter verantwoording kunnen worden geroepen.

NATIONAAL
–Wet Publieke Gezondheid: wetsvoorstellen voor wijzigingen van de WPG voor een ‘versterkte pandemische paraatheid‘.
Aanpassingen van de IHR zullen naar verwachting ook gevolgen hebben voor de WPG, die op de IHR gebaseerd is.
–Modernisering staats(nood)-recht en crisisrecht: de behandeling van voorstellen voor de wijziging van de WPG speelt ook een rol bij de modernisering van het staats(nood)-recht en crisisrecht, waar sinds 2018 aan wordt gewerkt
(verder werkt het Kabinet sinds 2019 aan een veiligheidsstrategie en is er een multidisclipinair netwerk Nationale Veiligheid met verschillende spelers, waarbij het RIVM het secretariaat voert)

Uit de Memorie van toelichting op de wijziging WPG, door Ernst Kuipers:

Bron: tweedekamer.nl

Raad van State heeft de Kamer geadviseerd over de herziening van het Staatsnoodrecht (‘de afdeling’ in het fragment hierboven).
Over het handelen van de minister tijdens de TwM schreef RvS:

Bron: rijksoverheid.nl (of raadvanstate.nl)

Op 6 december 2022 bood Minister Yeşilgöz-Zegerius van Justitie en Veiligheid de Tweede Kamer de brief ‘Kader modernisering (staats)nood- en crisisrecht’ aan. Hierin wordt ook melding gemaakt van de Rijksbrede Veiligheidsstrategie.

Bron: nctv.nl

De belangrijkste voorstellen tot wijziging in de brief ‘Kader modernisering (staats)nood- en crisisrecht’ zijn:
-Het onderscheid tussen de beperkte en de algemene noodtoestand komt te vervallen, waardoor één noodtoestand ontstaat
-De twee koninklijk besluiten voor inwerkingstelling van de noodtoestand en bijbehorende noodbevoegdheden worden vervangen door één koninklijk besluit

Nationale Veiligheidsstrategie
In juni 2019 bood minister Grapperhaus aan de Tweede Kamer de NVS2019 (Nationale Veiligheidsstrategie) aan. Deze is opgesteld op basis van een GRA (geïntegreerde risico-analyse) die is opgesteld door het Analistennetwerk Nationale Veiligheid.

Bron: officielebekendmakingen.nl
zie ook besluit van de Minister-President, 25-11-’22, ‘Het kabinet werkt aan een Rijksbrede veiligheidsstrategie die in het eerste kwartaal 2023 gereed zal zijn’.

Het RIVM voert het secretariaat van het hierboven genoemde Analistennetwerk:

Bron: rivm.nl

Zie ook:
Pandemieverdrag | transparantie, inspraak en consequenties

Extra Bronnen

Internationaal

Tijdlijn internationale ontwikkelingen

Op het platform ‘Governing Pandemics’ is een handige tijdlijn over de internationale ontwikkelingen geplaatst. Het gaat hierbij zowel om mogelijke aanpassingen van de IHR als om de onderhandelingen voor een pandemieverdrag:

Bron: governingpandemics.org

Geneva Graduate Institute en Governing Pandemics Initiative

Bovenstaande tijdlijn is te lezen op het platform het ‘Governing Pandemics Initiative’. Dit platform is, evenals het Global Health Programme, afkomstig van het Global Health Centre, opgericht door Ilona Kickbusch aan het Geneva Graduate Institute. Het Geneva Graduate Institute presenteert zichzelf als een opleidingsinstituut dat zich bezighoudt met o.a. global governance en publiek-private samenwerking. Kofi Annan was één van de alumni.

Oprichtster Ilona Kickbusch schreef in 1989 het essay ‘Good planets are hard to find’ i.h.k.v. het WHO healthy cities project (met verwijzigingen naar het Brundtland rapport op pag.6) en speelt een rol in vele internationale gezondheidsorganisaties, waaronder de WHO , GPMB, WHS, UHC2030

Dear Ilona @IlonaKickbusch, thank you for everything you have done and everything you continue to do for global health – from #HealthPromotion to universal health coverage, pandemic preparedness… the list is long. This @WHO pin is to honour your service to global health. pic.twitter.com/OMOqCvYi0Z

— Tedros Adhanom Ghebreyesus (@DrTedros) December 15, 2021

Bron: graduateinstitute.ch

Zie ook ‘Pandemieverdrag | transparantie, inspraak en consequenties’ over Ilona Kickbusch en het Graduate Institute.

Voorstellen IHR-wijzigingen

Uit Article-by-Article Compilation of Proposed Amendments to the International Health Regulation

Voorbeeld bij artikel 3


Voorbeeld bij artikel 4

Voorbeeld bij artikel 5

Voorbeeld bij artikel 36

Bron: who.int

Nationaal

Implementatie van IHR2005 in Wet Publieke Gezondheid

Bron: officielebekendmakingen.nl

Kader modernisering Staatsnoodrecht

Het onderscheid tussen de beperkte en de algemene noodtoestand komt te vervallen, waardoor één noodtoestand ontstaat




De twee koninklijk besluiten voor inwerkingstelling van de noodtoestand en bijbehorende noodbevoegdheden worden vervangen door één koninklijk besluit

Volgende stappen

Bron: tweedekamer.nl of nctv.nl

Uit Quick Scan van de Open Universiteit in opdracht van het WODC,
bijlage bij kamerbrief minister Grapperhaus:


Bron: Rijksoverheid.nl (bijlage bij kamerbrief van minister Grapperhaus)
(CWU= Coördinatiewet Uitzonderingstoestanden, wetten.nl)

Uit de Memorie van toelichting:
De afdeling advisering van de Raad van State:
(uit bijlage beslisnota, bij toelichting wijziging WPG)

Bron: tweedekamer.nl

Wetsvoorstel eerste tranche wijziging Wet Publieke Gezondheid
Het voorstel eerste tranche wijziging WPG is in behandeling bij de Eerste Kamer
Op 17 januari is besloten tot een deskundigenbijeenkomst. Voor aanvang ontving de Eerste Kamer kritische brieven.

Kritische brieven aan de Eerste Kamer:
-‘De Wet Publieke Gezondheid, een risico voor economische en sociale gezondheid’, opgesteld door Erick Overveen en door duizenden burgers verstuurd. Bron: anderekrant.nl
-Zorgenbrief WPG van de BMRK, Bron: biomedische-rekenkamer.nl


Bron: eerstekamer.nl
(Agenda 7 februari, vooronderzoek 14.00)

Wat zijn de consequenties voor de vrijheden en het zelfbeschikkingsrecht van de burger als gevolg van mogelijke wijzigingen van:
- de IHR
-een nieuw internationaal pandemieverdrag
-de WPG
-staatsnoodrecht en crisisrecht?


(Op welke wijze) wordt het parlement bij bovenstaande ontwikkelingen betrokken?
(Op welke wijze) worden burgers bij bovenstaande ontwikkelingen geraadpleegd?
Hoe kijken kabinet en parlement aan tegen de rol en de positie van de World Health Organization?
Wat vinden kabinet en parlement van het voorstel tot wijziging IHR waarin gesteld wordt dat NFP's (National Focal Points, RIVM) ter verantwoording kunnen worden geroepen door de WHO aangaande 'IHR-verplichtingen' (artikel 4)?


Waarom is er zo weinig bekendheid over het Global Health Centre aan het invloedrijke instituut Gevena Graduate Institute?
Waarom is er zo weinig aandacht voor de invloedrijke Ilona Kickbusch, die van Tedros een Medal of Recognition heeft ontvangen? 
Wat is de invloed van topambtenaren, zoals (in het geval van de INB) Roland Driece?

Vraagtekens.net geeft geen duiding of meningen, maar verzamelt officiële bronnen, stelt vragen en nodigt onderzoeksjournalisten en kamerleden uit dit nader te onderzoeken.